منظومه های حماسی – فرامرز نامه

  نام منظومه : فرامرز نامه

نویسنده یا سراینده : مشخص نیست اما احتمالا رفیع الدین مرزبان

تعداد ابیات : تقریبا ۹۵۰۰ بیت

مربوط به سال : نزدیک به سده پنجم هجری

درون مایه منظومه : فرامرزنامه یکی از منظومه های حماسی ایران است که به یکی از جریانات زندگی فرامرز، فرزند رستم، در هندوستان پرداخته است.

سایر توضیحات در مورد منظومه فرامرز نامه : سراینده فرامرزنامه، سعی بر این داشته که خود را پیرو فردوسی نشان دهد، و حتی خود را غلام فردوسی دانسته؛ ولی نتوانسته به اندازه فردوسی و شاهنامه تاثیر گذار باشد و نبردهای فرامرز، چون نبردهای پدرش اصلاً جنبه ملی و پهلوانی ندارد و برای رهایی پادشاه هند از چنگ دشمنانش است. اما این منظومه به دلیل ساختار زبانی و فکری دلنشینش، شایسته بحث و بررسی است و در این پژوهش برآنیم که علاوه بر نشان دادن تفاوت های فرامرزنامه با شاهنامه، به بررسی ابعاد این منظومه بپردازیم .

در شاهنامه نیز از فرامرز چند جایی سخن رفته است. نخستین ورود او به صحنه حوادث در لشکرکشی رستم به توران است به کشیدن کین سیاوش. در این لشکرکشی فرامرز پیشرو سپاه است  و در توران در نبردی تن به تن ورازاد شاه سپیجاب را می‌کشد و سرخه پسر افراسیاب را به بند می‌کشد، ولی در نبرد بعدی حتی به اتفاق گیو حریف پیلسم نمی‌گردند که نمایشی است برای نشان دادن نیروی رستم که سپس یک‌تنه پیلسم را از پای درمی‌آورد.

در داستان دوازده رخ کیخسرو رستم را به همراهی فرامرز به هند می‌فرستد و سفارش می‌کند که پس از گشودن هند فرامرز در آنجا بماند. فرامرز در لشکرکشی توس به توران هم شرکت دارد و پیشرو سپاه رستم است. در اینجا پی می‌بریم که فرامرز به‌خاطر نام و شهرت رستم برخلاف پهلوانان دیگر دارای درفش جداگانه‌ای نیست، بلکه همان درفش هفت‌شاخ اژدهاپیکر و سیاه‌رنگ رستم را حمل می‌کند.
در داستان رستم و اسفندیار، مهرنوش پسر اسفندیار به دست فرامرز کشته می‌شود و پس از آن در داستان شغاد فرامرز را بر سر نعش پدر می‌بینیم.پس از مرگ رستم فرامرز به کابل لشکر می‌کشد و آنجا را به کین پدر ویران می‌سازد. آخرین باری که در شاهنامه با فرامرز روبرو می‌گردیم در داستان بهمن است.
 
پس از آنکه بهمن سیستان را به کین پدر ویران و زال را به بند می‌کشد، فرامرز به شنیدن این خبر از بست لشکر می‌کشد، ولی سرانجام در نبردی به دست یازاردشیر اسیر و به فرمان بهمن او را زنده بر دار می‌کنند. تفصیل لشکرکشی بهمن به سیستان و کشته شدن فرامرز و نبرد بهمن با دختران رستم و آذربرزین پسر فرامرز و دیگر افراد خاندان رستم موضوع کتاب بهمن‌نامه است.
از این منظومه که تنها شرح ماجراهای فرامرز در هند است دو نسخه ناقص از سده دوازدهم هجری یکی در کتابخانه ملی پاریس و دیگری در موزه بریتانیا در دست است. دستنویس موزه بریتانیا پیرامون ۱۶۳۰ بیت و دستنویس موزه ملی پاریس پیرامون ۱۵۶۰ بیت و این داستان در دستنویس شاهنامه‌ای که سخن آن رفت پیرامون ۱۵۴۰ بیت دارد.
 

دریافت فایل پی دی اف فرامرز نامه : دانلود فرامرز نامه

 

اشعار فرامرزنامه :