سراینده داستان کهن چنین گوید از دیوزاده سخن که چون شد سوی دشت و که ره‌سپر بدان تا بیابد ز سامش خبر به صحرائی افتاد او را گذار که هرگز نبودی در آن قیر و قار ز اندیشه پنهاش بودی فزون درازیش افزون‌تر از چند و چون پیاده به ره رفت هفتاد میل همه دشت […]

زمانی چو بگذشت از آن مهرشان رسیدند در بزم گردنکشان چو سرو سهی قد برافراختند بدان جشن خلوتگهی ساختند شبانگه پریزاد از ناگهان شد از نزد سام و دلیران نهان زمانی چو شد با رخی همچو شید به طرف چمن چو صبا در رسید به گوهر نهان گشته تیره‌تنش پرستنده چندین به پیرامنش بیامد بر […]

سراینده نامه باستان ز قلواد زد این چنین داستان که چون راند بر ابرش تیزگام نشانی ندید از گو نیک‌نام هوا بود از تابش آفتاب بر آن ریگ از پر فتادی عقاب بسی راند که پیکر بادپا به ناگاه شد چشمه ساریش جا به ناگه گوزنی برآمد ز دشت بر آن نامور همچو صرصر گذشت […]

چو قلوش نشست از بر بادپا به فرمان فرهنگ رزم‌آزما ز قلوش دگر بر سرایم سخن مر این داوری را درآرم به بن سوی دشت و کهسار شد همچو باد که یابد نشانی ز سالار راد فراوان بگردید و کم یافتش ز بس تشنگی لب به برتافتش به ناگه بر آبگیری رسید زمین را سراسر […]

سرایده زین سان سخن باز راند که چون سام یل اندر آن سیل ماند پریزاده از وی رخ اندر نهفت دل سام با در و غم بود جفت دو روز و دو شب جادوی تیره کیش نهان ساخت از پهلوان روی خویش سیم روز آمد پدید از نهان دگر کام جست از یل مهربان چو […]

سخن بشنو اکنون یکی گوش دار به نیک اختری زین سپس هوش دار ز فرهنگ جنگی فغفور شاه همان هم ز نام‌آوران سپاه تکش خان و گردان روشن روان چو ماندند دور از بهر پهلوان فراوان در آن دشت بشتافتند نشان جهانجوی کم یافتند به ناکام رفتند سوی سپاه بر ایشان شده روز روشن سیاه […]

وز آن سو جهان پهل شیر نر سوی لشکر خویش شد ره‌سپر تکش خان و قلواد شمشیرزن تمرتاش و قلوش صف شکن برانگیخته ابرش تیزگام روان گشته یکسر به دنبال سام بر چشمه‌ای از قضا در رسید یکی آهوی پر خط و خال دید نه آهو عروسیست گفتی به جای به بندش جهان‌پهلوان کرد رای […]

چو از راز او گشت آگاه سام برآورد شمشیر کین از نیام به نام‌آوران گفت جنگ آورید جهان بر بداندیش تنگ آورید که دیگر به فرموده شاه چین جهانسوز نگشاید اینجا کمین تکش با تمرتاش و قلواد گرد کشیدند تیغ از پی دستبرد سران یکسره تیغ کین آختند بدان لشکری جنگ درتاختند سهیل جهانسوز و […]

یکی داستان از قمررخ شنو بیفزایدت عقل و دین نو به نو سراینده دهقان مؤبدنژاد چنین از قمررخ سخن کرد یاد که چون سام یل را ز نجیر و بند رها کرد و دادش سلیح و سمند جهانجو سوی قصر دلدار شد قمررخ به هجران گرفتار شد سهیل جانسوز ناگه چو باد بیامد ز نخجیر […]

تمرتاش با وی نشد هیچ رام ببردش همانگه به نزدیک سام سران سپه زین خبر یافتند سراسر سوی سام بشتافتند بدیدند فغفور را بسته دست بر پهلو یل سرافکنده پست تمرتاش جنگی سخن کرد ساز به پرده همی راند با سام راز چو گشتند نام‌آوران انجمن تمرتاش پردخته شد از سخن ز ناگه جهان‌پهلو نامور […]

تمرتاش خواندی ورا به‌روند چو راندی به نخجیر اسب سمند بجستی به مانند تندر ز جای نماندی کزو بگذرد باد پای چو شد شه ز اندیشه‌ها دل نژند درآمد ز در ناگهان به‌روند شهنشاه را دید رخساره زرد ز گشت سپهری دلش پر ز درد دعا کرد و بوسید روی زمین وز آن پس بگفت […]

شه چین چو از گفتش آگاه شد بدو روز گفتی که کوتاه شد ز اندوه بر زد به سر هر دو دست همی گفت پشت امیدم شکست همی گفت دستور انده چراست پری دخت خود نزد شاه ختاست همانا نیابد ازو سام کام که او با تمرتاش گردید رام چه شد گر تکش خان ز […]

تکش خان جنگی شه تاشکن که چون او نبد در جهان رزمزن کجا شاه را بود مهتر پسر وزو بد همه تاشکن سر به سر چون آن داوری دید آهیخت تیغ درآمد به خون ریختن بی‌ دریغ بر لشکر زابل آمد فراز بیفکند ازیشان بسی رزمساز زمین را ز خون ارغوان خیز کرد هر آنگه […]

شه چین چو آن سرکشان را بدید رخش شد از اندوه چون شنبلید بگرداند از کینه و رزم روی دلش گشت از نو دگر مهرجوی برانگیخت بور ابرش تیزگام گرفت از ره ایمنی دست سام ز دیو دژآگه پژوهش گرفت جهان‌پهلوان را نکوهش گرفت که چون رزم جستی ز دیو دژم سزد گر بگوئی مرا […]

چنین داد دهقان شیرین کلام ز فغفورشاه و ز فرخنده سام که چون نامه سام را خواند شاه برافراخت با سروران سپاه همانگه یکی نامه پاسخ نوشت به باغ حیل تازه نخلی بکشت سر نامه بود از نخست آفرین بدان کو ز دیو دژم جست کین سپهدار ایران زمین سام گرد که گو از همه […]

نهفته رخ خود به زیر نقاب ز عشوه‌گری نرگسش همچو آب سواری که می‌راند در پیش اسب بیامد بر شه چو آذرگشسب تمرتاش را گفت کای تاجور ز آئین فغفور برتاب سر ز بت روی برتاب و شو سرفراز سزد گر بگوئی به من نام باز چنین داد پاسخ که ای نیک‌نام نریمان جنگی مرا […]

سراینده نامه دلگشای چنین گفت از آن گرد رزم‌آزمای که چون از بر نامور پهلوان شبی تیره سوی ختا شد روان یکی هفته می‌رفت زورق در آب به هشتم چو بنمود رخ آفتاب بدو رهنمون گفت کای نامدار رسیدی به نزدیک دریاکنار بسی شاد شد دیوزاده ازین ز شادی برو برگرفت آفرین چو زورق ز […]

فرستاد یک گرد اندر زمان به نزدیک فغفور روشن‌روان اکه اینک رسیدم به درگاه شاه به بند اندرون جمله بدخواه شاه فرستاده شد در زمان همچو باد به درگاه فغفور فرخ‌نژاد بگفتا که از پیش سام دلیر رسیدم همین دم به مانند شیر بگفتند با شاه احوال او درآورد و بنشاند او را نکو ببوسید […]

بگفتش که این زخم‌ها مردنی نباشد بگفتا شنو ای دنی زنم بر تهیگاهت این بار تیغ بدرم جگرگاه تو بی‌دریغ همه رودهایت بریزم در آب کشم این زمانت به درد و عذاب مگر بشنوی پندهایم روان ازین بحر بیرون روی در زمان که نزدیک ساحل رسیدیم ما ز تو ضرب مردی بدیدیم ما کنی ابن […]

بگفت و همان دم به جا برنشست که در آب او را کند زود پست به گردن زدش سام یل خنجری که آزاد برجست در داوری بگفتا برون رفت باید همی و یا غرق خون رفت باید همی بگفت ار کنی پاره پاره مرا نجنبم از این آب ای سرورا همی سام سوگند خورد آن […]

یکی نعره زد سام گرد آن زمان که ای نامداران زابل‌ستان بگیرید از این دیوزادان شوم که جائی ندارند در مرز و بوم رسیدند آن لشکری پیش سام فرحناک و خندان و دل شادکام بگفتند دیوان هزیمت شدند درین جنگ بی قدر و قیمت شدند ولی قلوشت را بکردند بند ببردند دیوان ناهوشمند چنین گفت […]

درآمد یکی دیو نر زشت نام در آن روی دریا به ضرب تمام همان دم کمرگاه قلوش گرفت برآورد بر دست دیو از شگفت چو تندر خروشید بر دیوها که از من ستانید این پرجفا ببستند دست گو زابلی به دژخیم دادندش از پردلی که او را به در بر ازین بحر آب به کهسار […]

یکی نعره زد سام اندر یلی که لرزید آن آب از پر دلی نهنکال را گفت کای نره دیو برآرم ز جانت همین دم غریو به قلوش چنین گفت سام گزین که امروز چنگال شیران ببین سپه را شتابان درآور به جنگ به گرز گران سنگ بگشای چنگ درین بحر امروز کاری کنم که اندر […]

چو سام نریمان چنان حال دید برآورد سر بر سما بنگرید که ای پاک دادار پروردگار توئی آفریننده مور و مار جهان‌بخش و نیرودهنده توئی بسی عادیان را فکنده توئی مکن شرمسارم به ایران زمین به پیش منوچهر شاه گزین که گویند سام نریمان‌نژاد به سرحد چین و به ماچین فتاد نبد مرد دست نهنکال […]

برآورد یک تیر گرشاسپی نوشته بر آن نام شیداسپی به چاچی کمان راند اندر زمان بزد بر بر دیو تیره روان نشد کارگر تیر قلواد گرد درآمد نهنکال با دستبرد کجا اندر آن کشتی نامدار که قلواد بود اندر آن کامکار کمرگاه قلواد یل را گرفت ربودش ز کشتی همان دم شگفت برآورد بر روی […]

ز دل آنچنان آتشی برفروخت که مر ماهیان را برو دل بسوخت بگفتا که یک سال باشد که من ز ایران جدا گشتم و انجمن جدا از منوچهر شاه جهان در اینجا گرفتار درد و غمان ندانم شب و روز سامان خویش دوای دل ریش بریان خویش گرفتار نفس هوا و هوس نکردیم ز اندوه […]

سر بادبان چون شد اندر هوا روان گشت زورق به راه ختا درین گفتگوها شب اندر رسید دو لشکر در آن جایگه آرمید ز کشتی همه لنگر انداختند ز هر در حکایت همی خواستند نهادند اصل سخن را بر آن که در شب گریزند کندآوران بگفتند تدبیر این است و بس اگر کس نیاید شما […]

ازین سو چو از کین بپرداخت سام به شادی طلب کرد و نوشید جام نشستند نزدش همه سر به سر به ناگه جهانجوی افراخت سر یکی جام از ساقی سیمتن گرفت و چنین گفت با انجمن که این جام بر روی دلدار خویش کزو هم بود گرم بازار خویش اگر یاد او می بنوشم رواست […]

فرو ریختند آن زمان سر به سر چو باران برو تیغ و تیز و تبر یکی گرز زد آن زمان بر سرش یکی تیغ انداخت بر پیکرش نکرد هیچ باکی جهان‌پهلوان به یک روز برداشت او را روان همان دم به دریا فرو ریختند یکی شور و غوغا برانگیختند ز دیوان هزاری فرو رفت باز […]

ازین پس سخن گویم از سام نیو همان هم ز پیکار فرعین دیو چو فرعین لشکر به کشتی نشاند بر آن ژرف دریای بی بن براند چنین گفتن فرعین دیو دمان همانا ز دیوان سر آمد زمان شما یکسره خود به چنگال تیز نمائید بر دشمنان رستخیز ز دیوان به چنگال و گردان به تیر […]