نام مکان جغرافیایی در شاهنامه : کنام اسیران نام فعلی مکان جغرافیایی :  احتمالا شوش نام های دیگر مکان جغرافیایی در شاهنامه: شرح مکان جغرافیایی: کنام اسیران عنوان شهری بود که شاپور ذوالاکتاف برای اسیران در ولایت اهواز ساخت به اهواز کرد آن سیم شارستان             بدو اندرون کاخ و بیمارستان کنام اسیرانش کردند نام                    اسیر […]

نام مکان جغرافیایی در شاهنامه : دجله نام فعلی مکان جغرافیایی :  رود دجله در عراق نام های دیگر مکان جغرافیایی در شاهنامه: شرح مکان جغرافیایی: دجله نام تازی یا عربی اروندرود پهلوی بوده و از این رو شاهنامه از آن تنها دو بار به این نام یاد کرده است. اولین بار در داستان ضحاک […]

نام مکان جغرافیایی در شاهنامه : خرم آباد نام فعلی مکان جغرافیایی : خرم آباد نام های دیگر مکان جغرافیایی در شاهنامه: شرح مکان جغرافیایی: خرم آباد شهری بود که شاپور ذوالاکتاف در ولایت خوزیان برای اسیران رومی و نیز کسانی که دستشان قطع شده بود ساخت. وی در آغاز هر سال نو به ایشان […]

نام مکان جغرافیایی در شاهنامه : پیروز شاپور نام فعلی مکان جغرافیایی :  انبار نام های دیگر مکان جغرافیایی در شاهنامه:  فیروز شاپور، پیروز سابور شرح مکان جغرافیایی: پیروزشاپور یکی از شهرهایی بود که شاپور ذوالاکتاف در شام بنا کرد: یکی شارستان کرد دیگر به شام            که پیروزشاپور گفتیش نام ثعالبی مرغنی یکی از […]

نام مکان جغرافیایی در شاهنامه : بحرین نام فعلی مکان جغرافیایی :  بحرین نام های دیگر مکان جغرافیایی در شاهنامه: شرح مکان جغرافیایی: کشور بحرین از یک جزیرۀ بزرگ و حدود ۳۰ جزیزۀ کوچک تشکیل شده است و در جنوب خلیج فارس میان عربستان و شبه جزیزه قطر قرارداد. در عهد باستان این کشور مرکز […]

نام مکان جغرافیایی در شاهنامه : استخر نام فعلی مکان جغرافیایی :  شهری در کنار جمشید نام های دیگر مکان جغرافیایی در شاهنامه:  اصطخر، اسطخر، سطخر، صطخر شرح مکان جغرافیایی: استخر اسطخر این شهر که از آن به صورتهای استخر اسطخر ،سطخر اصطخر و صطخر در شاهنامه نام برده شده از شهرهای باستانی و مهم […]

شام: غرض سرزمینی کهن در غرب قارۀ آسیا و ساحل شرقی دریای مدیترانه در حد فاصل روم شرقی و مصر و عراق است، که اینک عمده آن شامل کشور سوریه و نیز لبنان است. در ادوار تاریخی شامل سوریه، لبنان، بخش بزرگی از اسرائیل و اردن، و بخش هایی از شمال جزیره العرب بوده است. […]

نام مکان جغرافیایی در شاهنامه : خوزیان نام فعلی مکان جغرافیایی:  خوزستان نام های دیگر مکان جغرافیایی در شاهنامه: شرح مکان جغرافیایی: خوزیان یعنی سرزمین قوم خوز، که صورت آغازین و اصیل اهواز (جمع ھوز = خوز) بوده است، با این همه در شاهنامه هم از اهواز سخن به میان آمده است و هم از […]

نام مکان جغرافیایی در شاهنامه : جَزّ نام فعلی مکان جغرافیایی: در استان فارس در جوار ابرقو نام های دیگر مکان جغرافیایی در شاهنامه: جز شرح مکان جغرافیایی: در شاهنامه دو بار از جز نام برده می شود، بار اول در پادشاهی شاپور ذوالاکتاف است که گوید چون وی به صورت بازرگانی ناشناس به درگاه […]

ز شاپور زان‌گونه شد روزگار که در باغ با گل ندیدند خار ز داد و ز رای و ز آهنگ اوی ز بس کوشش و جنگ و نیرنگ اوی مر او را به هر بوم دشمن نماند بدی را به گیتی نشیمن نماند چو نومید شد او ز چرخ بلند بشد سالیانش به هفتاد و […]

ز شاهیش بگذشت پنجاه سال که اندر زمانه نبودش همال بیامد یکی مرد گویا ز چین که چون او مصور نبیند زمین بدان چربه دستی رسیده به کام یکی برمنش مرد مانی به نام به صورتگری گفت پیغمبرم ز دین‌آوران جهان برترم ز چین نزد شاپور شد بار خواست به پیغمبری شاه را یار خواست […]

برانوش چون پاسخ نامه دید ز شادی دل پاک‌تن بردمید بفرمود تا نامداران روم برفتند صد مرد زان مرز و بوم درم بار کردند خروار شست هم از گوهر و جامهٔ بر نشست ز دینار گنجی ز بهر نثار فراز آمد از هر سوی سی هزار همه مهتران نزد شاه آمدند برهنه سر و بی‌کلاه […]

یکی مرد بود از نژاد سران هم از تخمهٔ نامور قیصران برانوش نام و خردمند بود زبان و روانش پر از بند بود بدو گفت لشکر که قیصر تو باش برین لشکر و بوم مهتر تو باش به گفتار تو گوش دارد سپاه بیفروز تاج و بیارای گاه بیاراستند از برش تخت عاج برانوش بنشست […]

عرض‌گاه و دیوان بیاراستند کلید در گنجها خواستند سپاه انجمن شد چو روزی بداد سرش پر ز کین و دلش پر ز باد از ایران همی راند تا مرز روم هرانکس که بود اندران مرز و بوم بکشتند و خانش همی سوختند جهانی به آتش برافروختند چو آگاهی آمد ز ایران به روم که ویران […]

چو شب دامن روز اندر کشید درفش خور آمد ز بالا پدید بفرمود شاپور تا شد دبیر قلم خواست و انقاس و مشک و حریر نوشتند نامه به هر مهتری به هر پادشاهی و هر کشوری سرنامه کرد آفرین مهان ز ما بنده بر کردگار جهان که اوراست بر نیکویی دست‌رس به نیرو نیازش نیاید […]

بسی برنیامد برین روزگار که شد مردم لشکری شش هزار فرستاد شاپور کارآگهان سوی طیسفون کاردیده مهان بدان تا ز قیصر دهند آگهی ازان برز درگاه با فرهی برفتند کارآگهان ناگهان نهفته بجستند کار جهان بدیدند هرگونه بازآمدند بر شاه گردن‌فراز آمدند که قیصر ز می خوردن و از شکار همی هیچ نندیشد از کارزار […]

چو پالیزبان گفت و موبد شنید به روشن روان مرد دانا بدید که آن شیردل مرد جز شاه نیست همان چهر او جز در گاه نیست فرستاده‌ای جست روشن‌روان فرستاد موبد بر پهلوان که پیدا شد آن فر شاپور شاه تو از هر سوی انجمن کن سپاه فرستادهٔ موبد آمد دوان ز جایی که بد […]

ببود آن شب و خورد و گفت و شنید سپیده چو از کوه سر بر کشید چو زرین درفشی برآورد راغ بر میهمان شد خداوند باغ بدو گفت روز تو فرخنده باد سرت برتر از بر بارنده باد سزای تومان جایگاهی نبود به آرام شایسته گاهی نبود چو مهمان درویش باشی خورش نیابی نه پوشیدن […]

چو بر زد سر از برج شیر آفتاب ببالید روز و بپالود خواب به جشن آمدند آنک بودی به شهر بزرگان جوینده از جشن بهر کنیزک سوی چاره بنهاد روی چنانچون بود مردم چاره‌جوی چو ایوان خالی به چنگ آمدش دل شیر و چنگ و پلنگ آمدش دو اسپ گرانمایه ز آخر ببرد گزیده سلیح […]

چنین تا برآمد برین چندگاه به ایران پراگنده گشته سپاه به روم آنک شاپور را داشتی شب و روز تنهاش نگذاشتی کنیزک نبودی ز شاپور شاد ازان کش ز ایرانیان بد نژاد شب و روز زان چرم گریان بدی دل او ز شاپور بریان بدی بدو گفت روزی که ای خوب روی چه مردی مترس […]

چنان بد که یک روز با تاج و گنج همی داشت از بودنی دل به رنج ز تیره شب اندر گذشته سه پاس بفرمود تا شد ستاره‌شناس بپرسیدش از تخت شاهنشهی هم از رنج وز روزگار بهی منجم بیاورد صلاب را بینداخت آرامش و خواب را نگه کرد روشن به قلب اسد که هست او […]

ز خاور چو خورشید بنمود تاج گل زرد شد بر زمین رنگ ساج ز گنجور دستور بستد کلید خورش خانه و خمهای نبید بدژدر هرانکس که بد مهتری وزان جنگیان رنج دیده سری خورشها فرستاد و چندی نبید هم از بویها نرگس و شنبلید پرستندهٔ باده را پیش خواند به خوبی سخنها فراوان براند بدو […]

به شبگیر شاپور یل برنشست همی رفت جوشان کمانی به دست سیه جوشن خسروی در برش درفشان درفش سیه بر سرش ز دیوار دژ مالکه بنگرید درفش و سر نامداران بدید چو گل رنگ رخسار و چون مشک موی به رنگ طبرخون گل مشک بوی بشد خواب و آرام زان خوب چهر بر دایه شد […]

چو یک چند بگذشت بر شاه روز فروزنده شد تاج گیتی فروز ز غسانیان طایر شیردل که دادی فلک را به شمشیر دل سپاهی ز رومی و از قادسی ز بحرین و از کرد وز پارسی بیامد به پیرامن طیسفون سپاهی ز اندازه بیش اندرون به تاراج داد آن همه بوم و بر کرا بود […]

به شاهی برو آفرین خواندند همه مهتران گوهر افشاندند یکی موبدی بود شهرو به نام خردمند و شایسته و شادکام بیامد به کرسی زرین نشست میان پیش او بندگی را ببست جهان را همی داشت با داد و رای سپه را به هر نیک و بد رهنمای پراگنده گنج و سپاه ورا بیاراست ایوان و […]