به بر چون برافگند گردون گره به بر درکشیدند گردان زره سوی دسته ی تیغ بردند دست سر هر ده از تن بریدند پست بسی خار و خاشاک برتوختند بلند آتشی را برافروختند فروغ از سر کوه پرتاپ شد همی روی دریا چو زر آب شد چو کوش آتش تیز دید اندر آب براندند چون […]

چو برداشت کوش از میان کین و جنگ نمود اندر این روزگاری درنگ نکرد او به کار بسیلا نگاه وز او ایمنی یافت طیهور شاه همی گشت با لشکری سال چند چو شد پادشاهی همه بی گزند یکی مایه ور مرد با دستگاه ز چین آمدی پیش او سال و ماه نبودش به چین کس […]

وز آن جایگه شادمان گشت باز به نزدیک طیهور گردنفراز چو دستور طیهور پاسخ بخواند وزآن مردمیهاش خیره بماند فرستاده از هرچه گفت و شنید همه پیش طیهور کردش پدید دل شاه طیهور از آن شاد شد شد ایمن، ز دستانش آزاد شد به دستور فرمود تا در خورش یکی هدیه سازد، فرستد برش که […]

ز دریا چو بر شد فرستاده مرد همان گه ز پیش وی آهنگ کرد بیامد همه کوش را بازگفت دل کوش مانند گل برشکفت مر او را نهانی بسی چیز داد در نیکبختی بر او برگشاد چو روز آمد آن مرد رنجور را فرستاده ی شاه طیهور را بیاورد و بر کرسی زر نشاند بخوبی […]

وزآن پس یکی ترجمان را بخواند نهانی سخن چند با او براند بدو گفت امشب تو با رود و می به نزد فرستاده رو تیز پی ببین و سخن گوی با او بسی ز شاه و ز سالار، وز هرکسی وزآن پس بپرسش که چون است این که جوید همی آشتی شاه چین؟ وزآن پس […]

چو آگاه شد کآتبین شد درست به طیهور پرداخت و بر چاره جست یکی نامه فرمود با مهر و داد نخست از همه نام خود کرد یاد ز دارای خاور شه شیرگیر به شاه بسیلا هشومند پیر بدان ای سرافراز شاه دلیر که من گشتم از رزم و پر خاش سیر مرا با تو پرخاش […]

بپژمرد کنعان که آن را بدید که از تاب او ماهچهره کشید بلرزید بر جای چون بید شد ز کوش بداندیش نومید شد شب تیره گون با سواری هزار گریزان بشد تا درِ شهریار چو نزدیک بیت المقدس رسید خبر زو به ضحّاک جادو رسید فرستاد پیشش پذیره سپاه به دیدار او شادمان گشت شاه […]

دو سال اندر این ماهچهره ببود که او هر زمانیش رشکی نمود ستمکش بدان سختی اندر بمرد برفت و ستم با تن خود ببرد چو آگاهی آمد ز مرگش به کوش برون رفت با گریه و با خروش سرِ ناسزا مرد از آن گردنش برون کرد و برگشت پیرامنش بدید آن نگارین به روی و […]

جهاندیده گوید که در مرز چین بود سیصد و شصت شهر گزین همه شهرها یکسر آباد بود اگرچه ز چین رنج و بیداد بود به هر شهر شاهی ز درگاه کوش نشسته به شادی و با نای و نوش چو فرخار و چون تبّت و قندهار پر از خوبرویان چون نوبهار به هر مرزبانی یکی […]

شکیبا همی بود تا چند گاه چو ایمن شد از بابِ خود دخت شاه به کنیاش بر مهربان گشت سخت که با کوش بودش همیشه نشست جوانی دلارای چون نوبهار نژادش نه از چین که از قندهار بخواندش نهانی و با او بساخت فزون از سه سال او همی مهر باخت پسر زاد از او […]

بخواندی زمان تا زمان دخترش که او بود همچهره ی مادرش به نامش نخواندی جز از ماهچهر خجل بود از آن روشنی ماه و مهر ز مهرش دل کوش بیهوش گشت سرش بار دیگر پر از جوش گشت دلش چون شد از مهر او ناشکیب سخن گفت و دادش فراوان نهیب در گنج پرمایه را […]

چنین آمد از کوش نامه پدید که نوشانِ دستور را برکشید یکی دختر او نگارین به نام به چهره چو ماه و به بالا تمام همه رشک خورشید دیدار اوی خرد در خور خوب رخسار اوی زمین تا بگسترد جان آفرین نان روی پیدا نشد در زمین ز نوشان مر او را بخوبی بخواست ز […]

جهاندیده گوید بدان روزگار نبوده ست کس بر ره کردگار جهانی همه غمر و نادان و مست رها کرده راه و شده بت پرست چو مردم به راه اندر آمد همی مر او را زمانه سر آمد همی بزرگان دیندار را پیش خواند بسی پندها پیش ایشان براند وزآن پس چنان بد که آیین ما […]

سراینده دهقان بسیار هوش چنین یافت از کار و کردار کوش که با مردمان سخت بد باز گشت ز درگاه ضحاک چون بازگشت همی بستد از هر کسی هرچه یافت به خون گرانمایه مردم شتافت زنان را سوی بستر خویش برد همان کودکان را بر خویش برد نه بر خواسته مرد را دسترس نه ایمن […]

یکی روز از بیشه شاه آتبین بیامد به در با دلیران کین ز ناگه بدو لشکری بازخورد برآمد ز لشکر ده و دار و برد بکردند رزمی چنانچون سزید بسی کشته آمد ز هر سو پدید فراوان بکوشید و مردی نمود چو آمد زمانه، ز مردی چه سود؟ به رزم اندرون نامور کشته شد وز […]

دل پیل دندان ز غم یافت درد به ضحّاک جادو سبک نامه کرد که بگریخت آن بدنژاد آتبین ز کوه بسیلا، نه از راه چین به راهی که بر قاف دارد گذر به بلغار و سقلاب رفت او به در یکی دخت طیهور با خود ببرد که خورشید را رنگ تیره شمرد نشاید کسی را […]

کنون بازگردم به گفتار کوش که هوش آید از پیل دندان به جوش جهاندیده گوید که چون آتبین برفت از بسیلا به ایران زمین نه کوش آگهی داشت نه آن سپاه که او داشتی راه دریا نگاه چنین بود و این سال ده بر گذشت ز چین یک تن اندر بسیلا نگشت بدانست طیهور کز […]

ز فرزند چون خسته دل گشت باز سوی کوه شد سلکت سرافراز گرامی همی داشت او را سه سال چو شد هفت ساله برافراخت یال مر او را به دستور دانا سپرد که در دانش او بود با دستبرد نبشتن بیاموخت و خواندن نخست همی هر زمان دانشی باز جست به کوه اندر او را […]

زمین چون بپوشید پرّ غراب نهان گشت و بی فرّ شد آفتاب کسِ خویش را داد کوه و حصار به زیر آمد از کوه با صد سوار همی راند تا بیشه ی آتبین بشد پیش او کامدادِ گزین خبر کردش از دانش و داد او وز آن قلعه و ساز و بنیاد او وزآن شادکامی […]

چو از پرده بنمود رخسار هور ستاره نهان گشت بی جنگ و شور یکی انجمن کرد سلکت ز کوه بزرگان ایران و دانش پژوه فرستاد و دستور خود را بخواند در آن مایه ور پیشگاهش نشاند یکی پیر روشندل جانفزای زمانه در آورده او را ز پای رمیده ز تن توش و از مغز هوش […]

بدو گفت سلکت که ای رهنمون سزد گر تو ما را کنی آزمون بپرس آنچه خواهی و پاسخ شنو که شادی فزاید به فرمان ز تو گر امروز یابی تو پاسخ ز من به کامِ دل تو در این انجمن به فرزانه ما را تو فردا بگوی همه دانش و دین از او باز جوی […]

گرانمایه دستور با رهنمون ز بیشه روان گشت و آمد برون به کوه دماوند کردند روی نهانی به راهی دگر پوی پوی مر آن کوه و آن دز در آن روزگار زبویان همی کردش آموزگار مغان داشتندی همه دامغان زبویان همه خواندندش مغان جهاندار جمشید نو کرده بود سرش سوی گردون برآورده بود بدان گه […]

یکی روز بیرون شد از پیشگاه خروش آمد از مرد فریاد خواه برانگیخت شبرنگ تا خود چه بود بدان جایگه شد که زاری شنود دو تن دید شوری برانگیخته به مردی جوان اندر آویخته جوان را بپرسید تا از گناه چه کرده ست تا گشت فریاد خواه ستمکاره گفت ای به بهتر نژاد بر آیین […]

چنان دان که دیدم من امشب به خواب دلارای باغی و میدان و آب نشسته من اندر میان شاهوار به سر بر یکی تاج گوهر نگار جهان روشن از تاج رخشان من جهانی همه زیر فرمان من ز ناگاه جمشید فرمانروا نشسته بر اسبی میان هوا فرود آمدی اندر آن بزمگاه سوی تاج من کرد […]

به پیش فرارنگ شد در زمان دلش کرد از این داستان شادمان شب آمد ببودند با یکدگر بکِشتند تخمی که شادیش بر ز خسرو فرارنگ برداشت بار چو آگاه شد، شاد شد شهریار شب و روز تنهاش نگذاشتی چو جانش گرامی همی داشتی زمین برومند چون تخم دید به رنج روان بایدش پرورید چو بگذاشت […]

پراندیشه خسرو شبی خفته بود جهان دید کز میغ آشفته بود زمین تیره گشتی چو دریای قیر به پرده درون ماه و کیوان و تیر شب آشفته بودی، هوا هولناک گرفته جهان سربسر آب و خاک از آن هول ترسان شدی مرد و زن نیایش نمودی همی تن بتن کشیده همه دست بر آسمان تن […]

همی بود در بیشه شاه آتبین ز گردون دژم وز زمانه به کین ز بیشه یکی روز شد سوی دشت جوانی پیاده بر او برگذشت مر او را به بیشه درآورد شاه به چربی بپرسیدش از رنج راه که آگاهی از کار ضحاک چیست خبرها از آن مرد ناباک چیست جوان گفت گیتی به کام […]

از آن آتبین شادمان گشت سخت جهان تیره گون گشت و بربست رخت برون کرد پس جامه ی شاهوار چو بازارگانان برآراست کار همه شب همی تیز راندی و روز فرود آمدی شاه لشکر فروز به پرهیز خود را همی داشتند همه مرز سقلاب بگذاشتند رسیدند نزدیک دریای ژرف خزان آمد و کوه بگرفت برف […]

همی راند تا کوه شد بر دو شاخ برآمد به خشکی و جای فراخ چو شهر و زمین دید و دشت آتبین نهاد آن سر تا جور بر زمین به رخساره خاک سیه را پسود بسی پیش یزدان نیایش نمود همی گفت کای برتر از آفتاب تویی آفریننده ی خاک و آب به فرمان توست […]

چو رفت آتبین از بسیلا برون ز دیده زن و مرد راندند خون جوانان به دل زار و بریان شدند زنان از فرارنگ گریان شدند خروش آمد از کوی و برزن به دشت همی دود دل زآسمان بر گذشت همه خواهران فرارنگ، دست زنان بر گُل و نرگس نیم مست سرافراز طیهور و پیوند او […]