نام مکان جغرافیایی در شاهنامه : سمنگان
نام فعلی مکان جغرافیایی : شهر ایبک افغانستان در ولایت سمنگان
نام های دیگر مکان جغرافیایی در شاهنامه:
شرح مکان جغرافیایی:
سمنگان از این شهر و ولایت تنها در داستان رستم و سهراب هفت هشت بار نام برده شده است جان سخن هم این است که رستم جوان رخش را گم می کند و در پی آن از سمنگان سردرمی آورد و به تهمینه دختر شاه سمنگان برمی خورد و با وی آشنا و همسر و همبستر می شود که حاصل آن تولد سهراب است که پس از بازگشت رستم از سمنگان اتفاق میافتد
گرچه این ابیات نه محل حرکت رستم از ایران معلوم میشود و نه حدود مرز توران اما پیداست که او از مرکز کشور پارس نمی توانست برای نخچیر به مرز توران برود .بنابراین از محل حکومت خاندانش یعنی زاولستان یا سیستان به مرز توران رفته است نزدیک ترین مرز توران به ایران در آن حدود ممکن است شرق یا جنوب بلخ یعنی تخارستان (خرگاه) باشد. در نتیجه شهر یا ولایت سمنگان هم باید در حد فاصل بلخ تا خرگاه بوده باشد دقیقاً در همان حدود شهر و ولایتی مشهور به نام سمنگان وجود داشته که در قرون اخیر دولت افغانستان نام شهر مرکزی آن را به ایبک تغییر داده است با این همه نام سمنگان برای کل ولایت در نقشه ها ذکر می شود. سمنگان در جنوب شرق شهر بلخ بر سر راه کابل و غزنه (زاولستان) واقع بوده و هست بنابراین شکارگاهی هم که رستم در آن رخش را از دست داده باید در همان حدود سمنگان بوده باشد.
در تاریخ بیهقی چند بار از سمنگان به عنوان یکی از منزلگاه های میان غزنه و بلخ نام برده شده است اغلب جغرافی دانان قرون آغازین اسلامی هم به معرفی آن پرداخته اند. مؤلف حدود العالم نوشته است: «سمنگان شهری است اندر میان کوه نهاده و آنجا کوه هاست از سنگ سپید چون رخام و اندروی خانه های کنده است و مجلس ها و کوشک ها و بت خانه هاست و آخر اسبان با همه آلتی کی مرکوشک ها را بباید بر روی صورت های گوناگون از کردار هندوان نگاشته و از او نبیذ نیک خیزد و میوۀ بسیار»