دژ گنبدان: دژی در شهر بلخ بوده که گشتاسپ فرزند خویش اسفندیار را در آن به بند می کشد. اولین باری که از این دژ نام برده می شود مسکو آن را در متن آورده، و خالقی در حاشیه:

 فرستاد سوی دز گنبدان       گرفته پس و پیش اسپهیدان

بار دوم خالقی به صورت «در گنبدان و مسکو«در گنبدان» در متن آورده اند:

چو آمد به تنگ دز گنبدان        بِرست از بد روز و دست بدان

دکتر خالقی درباره این دز می گوید:«آقای دکتر شاپور شهبازی گنبدان را در اینجا و از این پس گشته کنبدان به معنی «زن بندان» می داند که ثعالبی آن را کمندان نوشته، و طبری آن را حصن” حبس “النسا ترجمه کرده است، به گمان نگارنده کنبندان در وزن متقارب نمی گنجد، مگر این که آن را با انداختن حرف چهارم گنبدان بخوانیم، ولی با توجه به گزارش مجمل التواریخ (ص ۵۲) که این دو را همان “گردکوه” در سه فرسنگی دامغان دانسته و در ترجمه بیداری هم آمده است، بیشتر محتمل است که آن را گنبد خوانده اند… اگرچه در اصل نام آن “زنبندان” و یا محتمل تر “کنیزبندان” باشد.

قبلی «
بعدی »