دستنویس کتابخانه توپقاپوسرای در استانبول
عنوان: دستنویس کتابخانه توپقاپوسرای در استانبول
نشانی: به نشان H. 1479
تاریخ نگارش: بیستم صفر ۷۳۱ هجری قمری – سوم دسامبر۱۳۳۰ میلادی
خط نویس: حسن بن علی بن حسین بهمنی
محل نگارش: نامعلوم
تعداد صفحات: ۲۸۶ برگ،
تعداد نگاره ها: ۹۰ مجلس
چینش صفحه‌ها: در شش ستون و ۳۴ سطر جدول‌بندی شده
نوع خط: خـط نسخ
اندازه: ۲۹ × ۳۷/۵ سانتیمتر
توضیحات اثر:
در صفحۀ نخستین کتاب به خط ثلث نوشته است: «صاحبه و مالکه اضعف العباد حمید الدین الکاتب بخزانه العامره نال الله مقاصده الى یوم الدین»
صفحۀ سپسین در میانه یک ترنج و در بالا و پایین صفحه لوحه دارد و در کتیبۀ لوحه‌ها نوشته است: «کتاب شاهنامه از گفتار – فردوسی رحمه الله علیه». ترنج میانۀ صفحه نیز کتیبه‌ای دارد که عبارت آن در میکرو فیلم خوانا نیست. متن کتاب با مقدمۀ منثور آغاز می گردد:
سپاس و آفرین خدای را که این جهان و آن جهان آفرید و ما بندگان را اندر جهان پدیدار کرد….
و این همان مقدمه کهن است، ولی پایان آن به افسانه محمود و فردوسی و هجونامه می کشد و در پایان فهرست مطالب کتاب می آید. در صفحۀ نخستین مقدمۀ منثور دارای چهار لوح در بالا و پایین صفحات است و در کتیبه های آن نوشته است:
بسم الله الرحمن الرحیم – و به نستعین و نتوکل علیه – بنام آنک هستی نام ازو یافت – فلک گردش زمین آرام از و یافت
پس از مقدمۀ منثور دو تصویر تمام صفحه‌ای پهلوی یکدیگر دارد و پس از آن متن اصلی شاهنامه آغاز می گردد. دو صفحۀ نخستین متن اصلی دارای چهار لوح در بالا و پایین صفحات است و در کتیبۀ آنها نوشته است: «الذکر المولى – بالتقدیم الاولى – ذکر القدیم – اولى بالتقدیم». این دو صفحه در چهار ستون و ۲۴ سطر و صفحات دیگر در شش ستون و ۳۴ سطر جدول بندی شده اند، هر صفحه بدون تصویر و سرنویس دارای ۱۰۲ بیت است.
صفحۀ نخستین داستان لهراسپ را در چهار ستون و ۲۲ سطر نوشته و اطراف آن را برای تزیین باز گذاشته است، ولی لوحه بندی آن انجام نگرفته است. تاریخ ختم شاهنامه در این کتاب سال ۴۰۰ هجری است: «سرآمد کنون قصه یزدگرد» (مانند دستنویس ۶۷۵). پس از آن بیت هایی در ستایش و نکوهش محمود آمده است که بیشتر آنها از هجونامه و بیت های الحاقی دیگر است. پایان متن صفحۀ آخر کتاب چنین است:
هر آن‌کس‌که‌داردهش ورای ودین پس از مرگ بر من کند آفرین
تمام شد کتاب شاهنامه بفرخی و فیروزی بتاریخ بیستم ماه صفر حمه (؟) الله بالخیر و الظفر سنه احدی و ثلثین سبعمایه الهجریه بید العبد الضعیف المحتاج […بعون] الله تعالی و غفرانه الحسن بن علی بن الحسین البهمنی غفر الله له ولوالدیه ولجمیع المومنین والمومنات والمسلمین والمسلمات رحمتک یا الله …