بازی «جادوی شاهنامه»
در لینک اول محصولی به نام بازی فکری جادوی شاهنامه (مدل پادشاهان و پهلوانان) معرفی شده است. ویکی شاهنامه
ویژگی‌ها و مزایای این بازی عبارت‌اند از:
-
این بازی یک بازی کارتی آموزشی است که هدف آن افزایش تمرکز، تقویت حافظه، یادگیری عمیق مطالب و آشنایی با شخصیت‌های شاهنامه است. ویکی شاهنامه
-
کارت‌ها شامل سوال‌های یک تا پنج امتیازی هستند. بازیکنان می‌توانند سطح دشواری سوال را انتخاب کنند و در این فرآیند دانش خود را به چالش بکشند. ویکی شاهنامه
-
در کنار سوال‌ها، روی کارت‌ها اطلاعاتی از شخصیت‌ها (تبار، جایگاه تاریخی، دوره) درج شده تا بازیکن نه فقط پاسخ دهد، بلکه بیفزاید بر آگاهی‌اش نسبت به شاهنامه. ویکی شاهنامه
-
شرایط فنی: وزن تقریبی ۴۸۰ گرم، تعداد بازیکنان ۲ تا ۱۰ نفر، ابعاد بسته‌بندی ۲۰۰×۱۵۰×۳۰ میلی‌متر، کارت‌ها از مقوای گلاسه و سلفون دوتوجهی ساخته شده‌اند، و بازی برای رده سنی حدود ۱۰ سال به بالا پیشنهاد می‌شود. ویکی شاهنامه
-
محتویات جعبه: ۷۸ کارت بازی، ۹۰ کارت امتیاز، راهنمای بازی و کیسه مخصوص کارت امتیاز ویکی شاهنامه
به طور خلاصه، «جادوی شاهنامه» مجموعه‌ای است طراحی شده برای تبدیل فرآیند یادگیری شاهنامه به تجربه‌ای جذاب و مشارکتی، که دانش‌آموزان یا علاقه‌مندان را با مفاهیم، شخصیت‌ها و داستان‌های شاهنامه در قالبی بازی‌وار مواجه می‌کند.
کارت‌های شخصیت‌های شاهنامه (بسته شماره ۱ و ۲)
در لینک دوم، محصولی با عنوان «کارت‌های شخصیت‌های شاهنامه ۱ و ۲» معرفی شده است. ویکی شاهنامه
ویژگی‌ها و مزایای این مجموعه کارت‌ها عبارت‌اند از:
-
هدف اصلی این کارت‌ها آشنایی هر چه بیشتر با شخصیت‌های شاهنامه است. اطلاعات مندرج در این کارت‌ها به درک بهتر داستان‌ها و رخدادهای شاهنامه کمک می‌کند. ویکی شاهنامه
-
قابلیت استفاده به صورت مستقل یا در ترکیب با سایر ابزارهای آموزشی وجود دارد؛ به این شکل که معلم یا مربی می‌تواند این کارت‌ها را در کلاس یا گروه مطالعه به کار گیرد. ویکی شاهنامه
-
اسامی شخصیت‌های مطرح در بسته اول شامل: کیومرث، طهمورث، ضحاک، فریدون، سلم، منوچهر و … و در بسته دوم: هوشنگ، جمشید، ایرج، کیخسرو، رستم، اسفندیار و … ویکی شاهنامه
-
به لحاظ دسترسی و جذابیت بصری، وجود تصاویر و نمایه شخصیت‌ها در کارت‌ها می‌تواند باعث جلب توجه بیشتر کودکان و نوجوانان شود. ویکی شاهنامه
در جمع‌بندی، کارت‌های شخصیت شاهنامه ابزار ساده ولی مؤثری هستند که می‌توانند پایه‌ای در آموزش داستان‌ها و فراموش‌نشدنی کردن نام‌ها و ویژگی شخصیت‌ها ایجاد کنند.
اهمیت استفاده از بازی در آموزش شاهنامه
بازی به عنوان یک ابزار آموزشی فعال، مزایایی دارد که در آموزش متون کلاسیک مانند شاهنامه می‌تواند تحولی ایجاد کند. در ادامه دلایل و مزایا و راهکارهایی که بازی در آموزش شاهنامه می‌تواند داشته باشد را بررسی می‌کنم:
مزایای بازی در آموزش
-
افزایش انگیزه و جذابیت
بسیاری از دانش‌آموزان ممکن است با متون کلاسیک پیچیده یا طولانی مانند شاهنامه دچار بی‌انگیزگی شوند. وارد کردن عنصر بازی، رقابت، امتیازدهی و سرگرمی می‌تواند یادگیری را برای آن‌ها دل‌نشین‌تر کند. -
یادگیری فعال
در روش‌های سنتی، دانش‌آموز گوش می‌دهد یا می‌خواند، اما در بازی شرکت می‌کند، انتخاب می‌کند، به سوال پاسخ می‌دهد، فکر می‌کند. این مشارکت فعال ذهن یادگیرنده را در فرآیند یادگیری بیشتر درگیر می‌کند. -
تقویت حافظه و تثبیت آموخته‌ها
تکرار نام شخصیت‌ها، رویدادها، ویژگی‌ها و سؤال و جواب در قالب بازی، باعث تقویت حافظه بلندمدت می‌شود. وقتی دانش‌آموز در بازی مشارکت می‌کند، احتمال فراموشی کاهش می‌یابد. -
چندوجهی بودن یادگیری
بازی می‌تواند مهارت‌های دیگری مثل تفکر نقادانه، ارتباط کلامی، استدلال، تصمیم‌گیری و بحث گروهی را نیز تقویت کند. به این معنا که یادگیری فقط از منظر «حفظ کردن» نیست، بلکه تحلیل، مقایسه و بحث نیز در آن وجود دارد. -
مسیر به سوی درک عمیق‌تر
وقتی دانش‌آموز در بازی به سوالات با سطوح مختلف دشواری پاسخ می‌دهد یا کارت‌هایی که اطلاعات جانبی دارند را مطالعه می‌کند، نه فقط سطح ظاهری داستان را می‌فهمد بلکه زمینه‌های فرهنگی، تاریخی و شخصیتی آن را نیز درمی‌یابد. -
یادگیری تدریجی و شخصی‌سازی‌شده
در بازی‌ها امکان انتخاب سطح دشواری سوال یا کارت وجود دارد؛ این باعث می‌شود هر دانش‌آموز بتواند در سطح مناسب خود بازی کند و کم‌کم پیشرفت کند بدون احساس فشار زیاد.
راهکارها برای به‌کارگیری بازی در آموزش شاهنامه
-
ترکیب بازی با درس رسمی
به عنوان تکلیف کلاس یا فعالیت تکمیلی، معلم می‌تواند بخشی از کلاس را به بازی اختصاص دهد تا دانش‌آموزان در قالب بازی، آموخته‌های خود را مرور کنند. -
بازی گروهی یا تیمی
تقسیم دانش‌آموزان به گروه‌ها و برگزاری مسابقه میان گروه‌ها می‌تواند عنصر رقابتی و تعاملی را تقویت کند. -
تنوع در ابزارهای بازی
ابزارهایی چون کارت‌های شخصیت، بازی کارتی، پازل داستانی، مسابقه معلومات عمومی شاهنامه، بازی نقش‌آفرینی (دانش‌آموزان نقش شخصیت‌ها را بازی کنند) و … تنوع را به کلاس می‌آورند. -
گسترش بازی به فضای دیجیتال
اگر امکان دارد، بازی‌های دیجیتال یا اپلیکیشن‌هایی طراحی شود که سوالات شاهنامه را به صورت تعاملی در اختیار کاربران قرار دهند؛ این امر می‌تواند دسترسی به بازی را افزایش دهد و جوانان را بیشتر جذب کند. -
ارزیابی یادگیری از طریق بازی
معلم می‌تواند در پایان یک دوره یا بخش از شاهنامه، دانش‌آموزان را در قالب بازی ارزیابی کند — مثلاً در قالب مسابقه کارت‌ها یا بازی «جادوی شاهنامه» — تا آموخته‌های آن‌ها را بسنجند.
نتیجه‌گیری: در مجموع، دو محصولی که معرفی شدند — بازی فکری «جادوی شاهنامه» و کارت‌های شخصیت‌های شاهنامه — ابزارهایی ارزشمندند برای تبدیل یادگیری شاهنامه به تجربه‌ای فعال و جذاب. وقتی آموزش شاهنامه را با بازی همراه می‌کنیم، یادگیری نه فقط موثرتر می‌شود بلکه برای دانش‌آموزان به خاطره‌ای خوش بدل می‌شود.