نام مکان جغرافیایی در شاهنامه : ایلاق
نام فعلی مکان جغرافیایی : شهر ایلاق در کشور ازبکستان
نام های دیگر مکان جغرافیایی در شاهنامه: ایلا، ایلاک
شرح مکان جغرافیایی:
ایلا، ایلاق، ایلاک: از این خرده ولایت کوهستانی همجوار ،چاچ واقع در ساحل راست و شمال سیر دریا (گل زریون) در شاهنامه به تنهایی نام برده نمی شود اما از حاکم آن ولایت دو بار به صورت شاه ایلاک یا شاه ایلا در سپاه تورانیان یاد شده است. بدین سبب خالقی و مسکو و جیحونی ایلاق را در فهرست اعلام جغرافیایی خود نیاورده اند،
در داستان جنگ بزرگ کیخسرو با افراسیاب وقتی جنگ به کنار جیحون میکشد و طلیعه پیروزی ایرانیان نمایان میشود سه تن از سالاران تورانی قصد حمله به کیخسرو را می کنند که یکی از آنان شاه ایلاک است و به دست کیخسرو کشته می شود.
همان شاه ایلاک جنگی پلنگ دگر برز ایلا سواران جنگ
کجا هر سه نامی سواران بدند جفا پیشه و نامداران بدند
چن آن دید شاه از میان گروه برانگیخت اسپ اندر آمد چو کوه
بزد نیزه ای استقیلای گرد ز زین برگرفت و زمین را سپرد
دمان شاه ایلاک پیش سپاه یکی نیزه زد بر کمرگاه شاه
نبد کارگر نیزه برجوشنش نه ترس آمد اندر دل روشنش
چو خسرو دل و زور او را بدید سبک تیغ تیز از میان برکشید
بزد بر میانش به دونیم کرد دل برز ایلا پر از بیم کرد
ولایت ایلاق را اغلب جغرافی دانان قرون آغازین اسلامی معرفی کرده اند و لسترنج مهمترین مطالب نوشته های آنان را در چند سطر چنین خلاصه کرده است: «ولایت ایلاق در جنوب رودخانه ایلاق آهنگران ایگرن و شمال پیچ بزرگ رود سیحون (گل زریون) زیر خجند (پایین) دست آن واقع و کرسی آن موسوم بود به تونکث این ولایت متصل به چاچ و مشتمل بر قریب بیست شهر مهم بود. تونکث در کنار رودخانه ایلاق تقریباً در هشت فرسخی چاچ واقع و به اندازۀ نصف چاچ بود».
مؤلف حدود العالم نوشته« ایلاق» ناحیتی است بزرگ اندر میان کوه و صحرا ،نهاده و مردم بسیار با کشت و برز و آبادان و مردمانی کم خواسته (کم درآمد) و اندروی شهر و روستاهای بسیار و مردمان روستا بیشتر کیش سپید جامگان دارند و مردمانی اند جنگی و شوخ روی، و اندر کوههای وی معدن سیم و زرست و حدودش به
فرغانه و چذغل و چاچ و رود خشرت (گل زریون) پیوسته است و مهتران این ناحیت را دهقان ایلاق .خوانند و اندر قدیم دهقان این ناحیت از ملوک اطراف بودندی.رود ایلاق را نیز رود ختلام خوانده که از شهر ختلام زادگاه نصر بن احمد سامانی می گذشته و به رود اوزگند سیر دریا، (گل زریون) می پیوسته است
مینورسکی در شرح مطالب کتاب با استفاده از گفته های بارتلد توضیحات لازم را داده است همان حواشی گفته شده از جمله می گوید که ایالت ایلاق کنار رود آهنگران به روسی (انگرن) قرار دارد و به سختی میشود میان آن با شاش (چاچ) که کنار رود چرچک رود برگ قرار دارد، تفاوت گذاشت
این رود که حالا عموماً ایگرن خوانده میشود در فاصلۀ ۳۰ کیلومتری شهر تاشکنت ،ازبکستان به سوی خجند ،تاجیکستان جاده را قطع میکند و آب فراوانی دارد. شهر نامی بناکت، زادگاه بناکتی مورخ در مصب همین رود به سیر دریا قرار داشته است
بارتلد در ترکستان نامه اطلاعات مفیدی از ایلاق و رود آن به دست داده و به درستی یادآور شده که ایلاق به دره رود آنگرن یا آهنگران گفته میشده که با ولایت چاچ از لحاظ جغرافیایی واحد غیر قابل انفکاکی را تشکیل می دادند. ولایت ایلاق اکنون در کشور ازبکستان واقع و دارای شهری به نام انگرن در شرق شهر تاشکنت است.