نام مکان جغرافیایی در شاهنامه : ایتاش
نام فعلی مکان جغرافیایی : اتباش
نام های دیگر مکان جغرافیایی در شاهنامه: تاتار، ایتاز، اتباش، انتاج، الیاس
شرح مکان جغرافیایی:
ایتاش از این محل یا خرده ولایت سه بار در داستان گشتاسپ با ارجاسب به این صورت یاد شده است
که این گر بماند زمانی چنین نه ایتاش ماند نه خلخ نه چین
به ایتاش و خلخستان برگذر یکش هر که یابی به کین پدر
نه ارجاسپ مانم نه ایتاش و چین نه کهرم نه خلخ نه توران زمین
این نام در همه نسخه های خطی شاهنامه به صورت «ایتاش» نیامده و نباید هم در اصل «ایتاش» بوده باشد بلکه محتملاً «اتباش» است. برای مثال، در مورد بیت اول داستان گشتاسپ با ارجاسپ به جای «ایتاش» در چند نسخه چنین آورده اند انتاج ،الیاس ارجاسپ ،بیکند آماس، هفت نسخه هم بیت را به کلی حذف کرده اند؛ در ادامه وضع کمابیش به همین منوال است یعنی به جای «ایتاش»، دو نسخه «تاتار» سه نسخه هم «اطراف» و «انباش» و «ایتاز» داشته اند.
به هر روی چنین جایی در ترکستان، منطقه بین ماوراء النهر و ترکستان شرقی یا چین نمی یابیم آنچه هست کوه و شهری مهم به نام «اتباش» در جوار موطن ترکان خلخ میان دو شهر اوزگند و کاشغر است که جغرافی دانهای عرب یا عرب زبان آن را «اطباش» یا «طباش» خوانده و نوشته اند؛ حالا هم قرقیزها که اتباش در کشور آنهاست آن را اتباشی میخوانند.
ابن خردادبه، که از جغرافی دانان ایرانی الاصل عرب زبان سدۀ سوم هجری ،است دربارۀ این شهر می نویسد: «از شهر اوزگند شهر خورتکین تا عقبه (گردنه) یک روز راه است. از عقبه تا اطباش یک روز راه است؛ از اطباش تا نوشجان بالا همان برسخان (ترسخوان) مسافت شش روز راه است که در آن راه آبادی ای نیست. اطباش شهری است در میان گردنهای بلند و مرتفع که میان تبت و ففرغانه قرار دارد. مقدسی هم در سدۀ چهارم تقریباً همین اطلاعات را درباره اتباش با املای (طباش) به دست میدهد و مینویسد فاصله ها از اخسیکت در (فرغانه) تا قبا یک مرحله سپس تا اوش یک مرحله سپس تا اوزگند یک مرحله، سپس تا عقبه یک مرحله سپس تا طباش یک مرحله سپس تا برسخان بالا شش مرحله است.
اتباش کوهی مرتفع و وسیع است در شمال این کوه هم شهری به همین نام وجود دارد کوه و شهر اتباش در استان نارین کشور قرقیزستان واقع است که استانی است هم مرز با ولایت کاشغر در ترکستان چین واقع در جنوب غرب دریاچه مشهور ایسی کول جایی که بیشتر خلخ ها در آن پراکنده و ساکن بوده اند. به سبب اهمیت این خرده ولایت و شهر ،ایتاش ابوریحان ،بیرونی دانشمند سدههای ۴ و ۵ نیز در کتاب قانون مسعودی از شهر اتباش نام برده و به معرفی مختصرش پرداخته است.
در داستانهای گشتاسپ با ارجاسپ» و «هفت خان اسفندیار که از شهرها و ولایات و اقوام قلمرو ارجاسپ ترک خلخ یاد شده تنها نامهای خلخ، خلخستان طراز ترسخوان (برسخان) چگل ایتاش (اتباش) و رویین دژ را میبینیم از این میان تنها مورد آخر افسانه ای و اساطیری و بقیه عینی و واقعی بوده اند و تاکنون هم با همین نام ها در کشور کوهستانی قرقیزستان برجا هستند بنابراین با اطمینان میتوان گفت که ضبط ایتاش در شاهنامه نادرست و صحیح آن اتباش است.