اورمزد اردشیر

نام مکان جغرافیایی در شاهنامه : اورمزد اردشیر

نام فعلی مکان جغرافیایی :  اهواز

نام های دیگر مکان جغرافیایی در شاهنامه:

شرح مکان جغرافیایی:

اورمزد اردشیر به دعوی اردشیر ساسانی یکی از شش شهر یا شارستانی که وی در طول پادشاهی چهل ساله اش در ایران زمین ساخته شارستان اورمزد اردشیر در ولایت خوزیان خوزستان کنونی بوده است.

به گیتی مرا شارستان ست شش           هوا خوش گسار و به زیر آب خوش

   یکی  خواندم  خره  اردشیر                    هوا  مشک بوی  و  به جوی آب شیر

کز او تازه شد کشور خوزیان                    پر  از  مردم  و آب  و  سود و  زیان

   دگر  شارستان  اورمزد  اردشیر                که  گردد  ز بادش جوان، مرد پیر

نسخه مسکو از گند شاپور هم نام میبرد که صحیح نیست اما ضبط آقای خالقی در اصل آقای امید سالار) هم خالی از اشکال نیست چرا که خره اردشیر یا شهر گورنه در خوزیان که در پارس بوده است یکی دانسته اند.

که این انتخاب منطقاً درست است زیرا به هر حال غرض از اورمزد اردشیر که سبب نو شدن کشور خوزیان شد و آب و مردمی زیاد از بازرگانان داشت همان شهر اهواز فعلی است. بنداری هم در ترجمۀ خود پس از ذکر نام هر شش شهر در توضیح آنها می آورد: «و المدائن احداها ارد شیرخره و هی جور (گور) والثانیه اورمزد اردشیر و هی سوق الاهواز و الثالثه رام اردشیر» چنان که ذیل اهواز نیز آمده است در قرون آغازین اسلامی آن را با نامی شبیه «اورمزد شهر» می خوانده.اند. از آن جمله اصطخری مرکز خوزستان را «کوره اهواز» می خواند و می افزاید که آن را «هرمز» گویند ابن حوقل اهواز را هرموز «شهر» می داند.

مقدسی که بنای شهر اهواز را به شاپور اردشیر نسبت می دهد می نویسد: شاپور یک سوی شهر را به نام خدا اورمزد و سوی دیگر را به نام خودش .نامید. پس هر دو را جمع کرد و هرمزد اوشیر خواند. بعد هم نام خود را بینداخت و آن شهر «دار او شیر» ماند تا این که اعراب «اهواز» خواندند.

لسترنج هم با توجه به مجموع این منابع میگوید: «اهواز، کرسی استان خوزستان در اصل هرمز شهر نام داشته و در نسخه های خطی به صورتهای “هرمز اوشیر و هرمز اردشیر ،آمده که نام فارسی آن است».  بنابراین شهر «اورمزد اردشیر» مذکور در شاهنامه همان شهر اهواز بعدی و کنونی بوده که اینک مرکز استان خوزستان ایران است.

 

قبلی «
بعدی »