نام مکان جغرافیایی در شاهنامه : اندیوشهر

نام فعلی مکان جغرافیایی : 

نام های دیگر مکان جغرافیایی در شاهنامه:  یادشهر  پادشهر

شرح مکان جغرافیایی:

انوشیروان پس از آن که شهر انطاکیۀ روم واقع در شام و چند دژ شهر دیگر روم را تصرف کرد و افراد جنگی و کارآمد آنها را به اسارت گرفت و به مداین برد اندیو شهر را طبق نقشه انطاکیه برای اسیران جنگی در مداین ساخت

  یکی شارستان کرد به آیین روم              فزون از دو فرسنگ بالای بوم

          بدو  اندرون  کاخ و  میدان و  باغ              به یک دست رود و به یک دست راغ

      چنان بد  به روم  اندر  اندیو  شهر             که کسری بپیمود و برداشت بهر

            همه  گرد کرد   اندر آن   شارستان            که هم شارستان بود و هم کارستان

    اسیران  که  از  بربر  آورده  بود                 ز روم  و زجایی  که آزرده  بود

      بدین  شارستان  اندرون جای کرد             دل  آرای  را  کشور  آرای  کرد

بار دیگر هم در پادشاهی خسروپرویز نام این شهر به صورت اندیو شهر آمده است. در آن داستان میخوانیم که خسرو پس از یک پیروزی و ستایش در آتشکده آذرگشسپ و بخشش به نیازمندان

وزان جایگه شد به اندیوشهر                که بردارد از روز شادیش بهر

کجا کشور سورستان بود مرز                کسی خاک او را ندانست ارز

   به ایوان که نوشین روان کرده بود            بسی  روزگار  اندر  آن  برده  بود

از ابیات فوق کاملاً برمی آید که خسروپرویز به همان شهری رفته است که انوشیروان در مداین و قلب سورستان ساخته بود در نتیجه نام شهر ساخته انوشیروان اندیو شهر بوده است و نه یاد شهر و پادشهر که در برخی از نسخه ها مشاهده می شود.

طبری درباره شهری که انوشیروان پس از تصرف انطاکیه ساخت چنین می نویسد: «کسری» با نود و چند هزار سپاهی به قلمرو یخطیانوس حمله برد و شهر دارا و رها… و حلب و انطاکیه را … به زور تصرف کرد و مال ببرد و زن و فرزند اسیر کرد و همۀ مردم انطاکیه را به اسارت گرفت و به سرزمین سواد (عراق) سورستان برد و بگفت تا مجاور طیسفون شهری همانند شهر انطاکیه بساختند… و مردم انطاکیه را در آنجا مقر ،داد و همان است که آن را رومیه خوانند. گیرشمن هم نوشته است: «خسرو در سال ۵۴۰ به سوریه حمله برد انطاکیه تسخیر و سوخته شد و سکنه آن را در شهری جدید که به سبک همان شهر نزدیک تیسفون بنا شد جای دادند لسترنج نیز آورده است: در سال ۵۴۰ که انوشیروان انطاکیه شام و سلوکیه را که کنار رود ازتس (نهر الکلب) بود فتح کرد به رسم پادشاهان ایران اهل سلوکیه را به طیسفون کوچانیده در ربض نوبنیادی در جانب خاوری دجله یعنی مقابل محل سلوکیه عراق جای داد. این ربض تا یک قرن بعد که اعراب عراق را فتح کردند پابرجا بود و رومیه یعنی شهر رومی ها نام داشت. بعضی از تاریخ نویسان ذکر کردهاند که به شکل انطاکیه ساخته شده بود در واقع اسم رومیه یا رومگان نام غیر رسمی رایج در میان مردم در مقابل اسم رسمی آن بوده است.

بنابراین اندیو شهر یا رومیه یکی از شهرهای چندگانه مداین در ساحل خاوری دجله و همانند شهر انطاکیه بوده است. ظاهراً بعضی زیب خسرو و اندیو شهر را که اولی به جای انطاکیه در روم ساخته شده و دومی مشابه آن در سورستان بوده است یکی دانسته و زیب خسرو را هم رومیه خوانده اند انطاکیه از شهرهای مهم ،روم واقع در جنوب آن و هم مرز با شام سوریه کنونی بوده است. انوشیروان در لشکرکشی مهم خود به روم در سال ۵۴۰ م) تا انطاکیه پیش رفت و شهر را تسخیر و ویران کرد اهالی جنگاور آن را هم به مداین برد و در شهری نوساز به نام اندیوشهر اسکان داد. در شاهنامه آمده است که انوشیروان پس از تسخیر شهر دژهای سوراب یا شوراب آرایش روم و قالینیوس به انطاکیه رسید

به سبب آن که شهر ویران و افراد غیر جنگی آن بی خانمان شده بودند و از نظر انوشیروان نیز آنجا بسیار زیبا و مناسب زندگی بود دستور داد شهری نو به نام زیب خسرو آنجا ساختند و آوارگان انطاکیه را در آن اسکان داد.

قبلی «
بعدی »