نام مکان جغرافیایی در شاهنامه : طراز
نام فعلی مکان جغرافیایی : طراز یا جامبول
نام های دیگر مکان جغرافیایی در شاهنامه:
شرح مکان جغرافیایی:
طراز از ولایات و شهرهای خوش آب و هوا و زیباپرور ترکستان واقع در بالای ولایت سپیجاب در شمال شرق رود سیحون یا گل زریون بوده که در ادب فارسی بیشتر به سبب زیبارویانش شهرت داشته است در شاهنامه نیز اغلب از طراز به همین دلیل یاد شده است، از جمله در این ابیات
دو آبرو به سان کمان طراز بر او توز پوشیده از مشک و ناز
پری روی گلرخ بتان طراز برفتند و بردند پیشش نماز
شدند اندر ایوان بتان طراز نشستند با ماه و گفتند راز
در داستان لهراسب نیز می خوانیم:
گسارنده باده و رود ساز سیه چشم و گلرخ بتان طراز
نیز در داستان سیاوخش گوید
همه نارسیده بتان طراز که بسرشتشان ایزد از شرم و ناز
و در جایی دیگر هم گوید
بسی خوب چهره بتان طراز گرانمایه اسبان و هر گونه ساز
در حالی که شاهنامه عموماً از بتان طراز نام برده در چاپ مسکو بیتی بدین صورت آمده است:
طرازی و غزی و خلخ سوار همان سی هزار آزموده سوار
در ادب فارسی نیز عموماً از طراز بابت زیبارویان و بتهایش نام برده شده است مثل این دو بیت رودکی
روی به محراب نهادن چه دل به بخارا و بتان طراز
ایزد ما وسوسه عاشقی از تو پذیرد نپذیرد نماز
ابن خردادبه فاصلۀ شهر طراز از سپیجاب را ۲۳ فرسنگ نوشته و مقدسی ۲۵ منزل و هشت برید (حدود ۲۷ فرسنگ). لسترنج هم خرابه های شهر طراز را در محل اولیا آتا واقع در ۱۱۰ کیلومتری شمال خاوری سیرام که محل سپیجاب قدیم و نزدیک شهر چیمکنت کنونی است دانسته است. اکنون طراز در اصل منطقه ای است کوهستانی با رودخانه ای که از دامنه های شمالی رشته کوه به سوی شمال جاری میشده و از کنار شهر طراز هم می گذشته است. شهر طراز مشهور اکنون در کشور قزاقستان و نزدیک به مرز قرقیزستان واقع است و روسها آن را جامبول مینامیده اند. اما از سال ۱۹۹۷ به همان نام قدیم خود طراز نامیده شد. چون کوه های طراز در قرقیزستان واقع شده در آن کشور استان و شهری هم با نام تالاس وجود دارد.