نام مکان جغرافیایی در شاهنامه : ماهان
نام فعلی مکان جغرافیایی : از ولایت های شهر مرو قدیم اکنون به نام ماری
نام های دیگر مکان جغرافیایی در شاهنامه:
شرح مکان جغرافیایی:
ماهان: فردوسی تنها یکبار از ماهان نام برده آن هم در آغاز داستان رستم و شغاد گفته که آن داستان را از قول آزادسرو نقل کرده که مردی از بستگان احمد سهل بوده است. پس از آن ابیاتی خطاب به سلطان محمود سروده و در پایان گفته است:
کنون بازگردم به گفتار سرو فروزنده سهل ماهان به مرو
گرچه «فروزنده سهل ماهان به مرو، معانی و تعابیر متفاوتی می تواند داشته باشد، آقای دکتر خالقی ماهان را نام جایی تلقی کرده و آن را در فهرست «نام جای ها» آورده است. ایشان درباره «آزادسرو» و«احمد سهل» توضیحات مبسوطی داده اند، از جمله این که احمد سهل، از اعقاب یزدگرد، در سال های ۲۶۹-۳۰۷ از سوی سامانیان سردار و مرزبان مرو بوده است و آزادسرو هم از نژادگان ایرانی و پیشکاریا از بستگان احمد سهل (یادداشت های شاهنامه، بخش دوم و سوم، بخش دوم، ص ۳۳۳). در نتیجه عبارت «فروزنده سهل ماهانه می تواند توصیف «آزادسرو» باشد، یعنی آزادسروی که وجودش برای احمد سهل به مانند ستاره فروزنده ای بوده است. این تعبیر از آنجا برمی آید که آخرین کنارنگ و مرزبان مرو در زمان ساسانیان ماهوی سوری نام داشته که یزدگرد سوم را خائنانه به کشتن داد، بدان سبب محله ای در مرو به نام او و اعقابش، حومه بنی ماهانه خوانده می شده است (سیدی، ۱۳۸۶، ص ۱۸۵). بنابراین، احتمال می رود که احمد سهل را هم به همین دلیل سهل ماهانه خوانده باشند(به دو معنی: کنارنگ و مرزبان مرو، ساکن حومه بنی ماهان). اما می دانیم که احمد عمدتأ ساکن شهر گیرنگ مرو بوده است ( گردیزی، ۱۳۶۶، ص ۳۳۲)، در نتیجه، ماهان» باید به «آزادسرو» بازگردد، به این معنی که او اهل همان حومه بنی ماهان بوده است. این نیز شایسته توجه است که یکی از شهرهای اقماری مرو ماخان
ا ماهان نام داشته، که اکنون با نام شهر نوساز ماری، جای مرو کهن را گرفته و مرکز استان با ولایت ماری کشور ترکمنستان شده است. بدین ترتیب، غرض از ماهان شاهنامه می تواند همین شهر بوده باشد که حدود پنج فرسنگ با شهر مرو فاصله داشته است.