نام مکان جغرافیایی در شاهنامه : قندهار
نام فعلی مکان جغرافیایی : گندخوار در هندوستان
نام های دیگر مکان جغرافیایی در شاهنامه:
شرح مکان جغرافیایی:
قندهار قندهاری که دو سه بار نام آن در شاهنامه آمد همین قندهار مشهور کشور افغانستان نیست بلکه غرض شهر و معبر گندهار هند قدیم، در قسمت علیای وادی سند و در کشور کنونی پاکستان واقع بوده است.شهر قندهار کنونی در آن زمان به نام تگین آباد شناخته می شده بخشی از قلمرو سلطان محمود غزنوی بوده است. اولین باری که نام قندهار در شاهنامه آمده در داستان زال و رودابه .است وقتی سیندخت همسر مهراب کابلی و مادر رودابه دربارۀ وصلت دخترش با زال پسر سام با شوی خود سخن میگوید مهراب جواب می دهد:
که باشد که پیوند سام سوار نخواهد، زاهواز تا قندهار
غرض از «اهواز تا قندهار» دو نقطه دوردست غربی و شرقی برای مردم کابلستان و ایران در زمان منوچهر بوده است. اگر غرض قندهار کنونی در جنوب غرب کابل و زابلستان میبود نمیبایست نسبت به کابلستان جایی دوردست در شرق آن تلقی شود.
مؤلف حدود العالم در نیمه دوم سده چهارم هجری ذیل سخن اندر ناحیت هندوستان و شهرهای وی در معرفی قندهار نوشته است: «قندهار شهری عظیم است و آندر او بتان زرین و سیمین است بسیار و جای زاهدن است و برهمنان اند و شهری با نعمت است و او را ناحیتی است خاصه» منوچهری دامغانی شاعر دربار سلطان محمود غزنوی و پسرش مسعود چهار بار در دیوان خود از قندهار نام برده که دو بار آن اشاره به زیبارویان یا بتان آن دارد
بارتلد ضمن معرفی تگین آباد نوشته است: «نام قندهار کنونی در تألیفات جغرافی نویسان سده های آغازین اسلامی دیده نمی شود و مراد جغرافی نویسان از قندهار، ولایت قندخوار هندوستان است که در نزدیکی مصب رود کابل به سند واقع است فقط معدودی از مؤلفان مانند بلاذری و یعقوبی و مسعودی قندهار را با نام کنونی قندهار و نه گند خوار اسم میبرند
چون مؤلف حدود العالم گذشته از معرفی قندهار هند درباره محل اتصال رود مهران خرد یکی از شاخه های سند به رود اصلی نیز نوشته که آن رود بر حدود قندهار… اندر دریای اعظم ،افتد
مینورسکی مصحح و شارح حدود،العالم توضیحی درباره رودهای سند و مهران داده همان جا حاشیه (۲۰)، و آنگاه دربارۀ خود قندهار نوشته است: محل قندهار یا (گندهار به هندی) کاملاً با نام اسلامی مشابه خود در افغانستان و پنجاب مغایرت دارد. بنابراین ا قندهار مذکور در شاهنامه قندهار فعلی نبوده است.
آخرین باری که از قندهار در شاهنامه نام برده شده در داستان جنگ یازده رخ به هنگام پادشاهی کیخسرو است که پیران ویسه در نامه اش به گودرز چنین اظهار تعهد کرده است:
بپردازیم این تا در هندوان نداریم تاریک از این پس روان
ز کشمیر و از کاول و قندهار روارو سوی هند هم زین شمار