ضرب المثل ( دستانزد ) : بر کسی شام خوردن
توضیحات ضرب المثل :
درود بیکران بر هموندان و همراهان گرامی در انجمن بزرگ فردوسی
به رسم هر آدینه با دستانزدی شیرین و پند آموز از شاهنامه در خدمت شما هستیم.
یکی از مسائلی که همواره انسان هوشمند بدان توجه داشته: «پیش دستی کردن» است، خواه پیش دستی کردن بر دوست باشد خواه دشمن و …
در بخش هشتم داستان فریدون آنگاه که فریدون بر مقاصد شوم دو پسر آگاهی می یابد ، زبان به پند پسر کهتر می گشاید، و می گوید : «وقتی دو پسر من برای من (که پدر آنها هستم ) از دو گوشه جهان چنین گستاخانه مقاصد پنهان خود را علنی می کنند ، وای به حال تو … اگر می خواهی سرت را از دست ندهی بی درنگ آماده جنگ شو به دشمن مهلت زیان رساندن نده و کارشان را بساز» :
💥 تو گر چاشت را دست یازی به جام / و گرنه خورند ای پسر ! بر تو شام 💥
در این بیت مثال گونه که مورد نظر ماست، فریدون به ایرج تاکید می‌کند، اگر تو به هنگام چاشت کار سلم و تور را ساخته باشی و به نوشیدن شراب پرداخته باشی بهتر است، اگر نه آنها بر تو شام خواهند خورد، و باید بر دشمنت پیش دستی کنی و گرنه کارت ساخته است.
این دستانزد در متون دیگر نیز با اشکال متفاوت به کار رفته است، از جمله:
🔥 بر قُتَیبه چاشت خورید، پیش از آنکه او بر ما شام خورد. 🔥 (تاریخنامه طبری، به تصحیح محمد روشن، صفحه ۸۰۸_ ۸۷۷)
⭕️پیش از آنکه خصم فرصت چاشت را بیابد، بر او شامی گواران سازد.⭕️
(کلیله و دمنه، به تصحیح مجتبی مینوی صفحه ۹۵ )
✳️دست پیش می‌گیرد که پس نیفتد✳️ این دستانزد به صورت عامیانه در بین مردم رایج است.
با آرزوی کامیابی و پیروزمندی شما همراهان
سربلند باشید🍁🌹🍃🍁
این مطلب توسط جناب آقای حمیدرضا رحیمی و گروه بزرگ تلگرامی فردوسی،شاهنامه و شاهنامه خوانی که توسط ایشان مدیریت می شود به وب سایت ویکی شاهنامه ارائه داده شده است.