عنوان: روایت های شفاهی داستان گشتاسب در شاهنامه فردوسی (روایت های ایرانی و غیر ایرانی)
نویسنده: پگاه خدیش
سابقه شغلی یا تحصیلی نویسنده: عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، موسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز بین المللی آموزش زبان فارسی
تاریخ نگارش: زمستان ۱۳۹۱ هجری شمسی
منبع: پژوهشنامۀ ادب حماسی، سال نهم، شمارۀ پانزدهم، بهار و تابستان ۱۳۹۲، صفحۀ ۱۲۰-۱۳۱
چکیده مقاله:
داستان سفر گشتاسب به روم و ازدواجش با کتایون قیصر در شاهنامه فردوسی، یکی از داستان هایی است که با قوّت بسیار در فرهنگ شفاهی ایرانیان به حیات ادبی خویش ادامه داده است. بدرستی روشن نیست که فردوسی این داستان را از کدام مآخذ نقل کرده است، ولی تقریباً در تمام کتاب های تاریخ عمومی که پس از شاهنامه به زبان فارسی نوشته شده، به این داستان اشاره شده است. آنچه که امروزه با روایت های گوناگون میان اقوام ایرانی در این خصوص وجود دارد، داستانی است که با نام کره دریایی مشهور است و در فهرست تیپ های بین المللی قصه ها با تیپ ۳۱۴ طبقه بندی شده است. این قصه گرچه تفاوت هایی با روایت شاهنامه فردوسی دارد، بسیاری از ویژگی های ساختاری و معنایی آن را در خود حفظ کرده است. از آنجا که قدیم ترین روایت های مکتوب بین المللی این قصه به قرن دوازدهم میلادی باز می گردد، روایت فردوسی را باید مقدّم بر آنها دانست.
کلمات کلیدی: شاهنامه, فردوسی, داستان گستاپ, روایت های شفاهی, قصه کره دریایی, فهرست تیپ‌های بین المللی قصه‌ها
دریافت مقاله: روایت های شفاهی داستان گشتاسب در شاهنامه فردوسی (روایت های ایرانی و غیر ایرانی)