عنوان: تحلیل نمادینگی عناصر خاک و باد در اساطیر و شاهنامۀ فردوسی براساس نقد اسطوره
نویسندگان: فرزاد قائمی / دکتر محمد جعفر یاحقی / مهدخت پورخالقی چترودی
سابقه شغلی یا تحصیلی نویسندگان: استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد / استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد / استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد
تاریخ نگارش: زمستان ۱۳۸۸
منبع: مجلۀ ادب پژوهی گیلان، سال سوم، شمارۀ ده، زمستان ۱۳۸۸
چکیده مقاله:
در این جستار براساس نقد اسطوره شناختی به بررسی نمادینگی عناصر متضاد چهارگانه در اساطیر، به ویژه اسطوره های خاک و باد و مشاهده تبلور آن در شاهنامه فردوسی پرداخته ایم. تجسم ضدیت جوهری و وحدت نهایی میان عناصر متضاد، از فرافکنی محتویات ناخودآگاه در موضوعات بیرونی، در جهت غلبه بر طبیعت منتج شده است که در این میان، هر آخشیج صاحب نقش هایی شده است که در اساطیر جهان، ازجمله شاهنامه عمومیت دارد. در اساطیر، خاک مادّه اولیّه تشکیل دهنده حیات مادّی و زندگی جسمانی انسان، و همچنین بستری برای مرگ و اضمحلال و پایان حیات گیتیانه او به شمار آمده است و باد نمادی از خشم طبیعت و بروز اختلال در تعادل میان طبایع است که بارزترین نمودهای آن را در اسطوره توفان (در تلفیق با آخشیج آب) و دیو باد میتوان جستجو کرد.
کلمات کلیدی: شاهنامه, فردوسی, اسطوره شناختی, نمادینگی, عناصر متضاد, خاک, باد, ضدیت جوهری, وحدت نهایی
دریافت مقاله: تحلیل نمادینگی عناصر خاک و باد در اساطیر و شاهنامۀ فردوسی براساس نقد اسطوره