عنوان : بررسی آیین شمنی و سایر جادوها در داستان «رستم و اسفندیار»
نویسندگان : مریم امینی پور / دکتر احمد ابومحبوب
سابقه شغلی یا تحصیلی نویسندگان : دانشجوی دکتری زیان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب/ استادیار زیان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب
تاریخ نگارش : تابستان ۱۳۹۶ هجری شمسی
منبع : فصلنامۀ ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی، سال سیزدهم، شماره ۴۷، تابستان ۱۳۹۶ ، صفحه ۹۹-۱۳۷
چکیده مقاله :
جادو و آیین های مربوط به آن، موضوعی است که همواره از جنبه های گوناگون مورد توجه انسان بوده است. در شاه‌کارهای ادبی از جمله شاهنامۀفردوسی نیز، این موضوع به چشم می خورد. هدف این پژوهش، بررسی جادوها و آیین‌های جادویی در داستان رستم و اسفندیار است. بدین منظور، کوشیده شده است تا با روش کتابخانه ای و تحلیل محتوا، ضمن بررسی و تحلیل جادوهای این داستان و آیین های مربوط (مانند آیین شمنی و شمنیسم، جادو درمانی، سلاح جادویی، رویین تنی و شکست طلسم آن و سایر جادوها)، به بررسی تطبیقی این موارد در دنیای واقعی و نیز مقایسه آنها با اساطیر اقوام دیگر پرداخته شود. سپس، علل رویکرد بشر به امور جادویی و ماوراءالطبیعه و همچنین، میزان تاثیر قدرت های جادویی در جاودانگی یا فناپذیری دارندگان چنین قدرت هایی مورد بررسی قرار گرفته است. حاصل آنکه وجوه مشترکی میان جادوها و آیین های جادویی در این داستان با جامعه ایران باستان و سایر تمدن های باستانی و نیز، شباهت هایی میان اسطوره های داستان با برخی از اساطیر اقوام دیگر به چشم می خورد. دیگر آنکه از عمده ترین دلایل توجه و گرایش بشر به جادو و قدرت های ماورایی و خلق قهرمانان اسطوره ای، غلبه او بر ناتوانی خویش در مقابله با رنج ها و سختی های زندگی و دستیابی به بزرگترین آرزویش، یعنی حیات جاودانه است. همچنین درمی یابیم تحقّق این آرزو حتی در مورد اسطوره های ساخته ذهن بشر نیز علی رغم داشتن قدرت‌های جادویی و نامیرایی، امکان پذیر نیست و سرانجام آنها شکست و مرگ است.
کلمات کلیدی : شاهنامه,رستم,اسفندیار,جادو, آیین شمنی, اسطوره
دریافت مقاله:بررسی آیین شمنی و سایر جادوها در داستان «رستم و اسفندیار»