شاهنامه و مثنوی دو اثر ادبی بزرگ در فرهنگ و ادبیات ایران هستند، اما در گونه، سبک و محتوا تفاوت‌هایی دارند. در زیر به تفاوت‌های اصلی بین شاهنامه و مثنوی اشاره خواهم کرد:
۱٫ گونه ادبی: شاهنامه به عنوان یک اپیک یا قصه‌نویسی تاریخی محسوب می‌شود. در این اثر، رویدادها و شخصیت‌های تاریخی و افسانه‌ای به صورت داستانی و شعری روایت می‌شوند. مثنوی از سوی دیگر، به عنوان یک مثنوی ادبی شناخته می‌شود. در این اثر، داستان‌ها و معانی فلسفی و اخلاقی به صورت دوبیتی و به شکلی درونی و معمولاً بدون روایت داستانی بیان می‌شوند.
۲٫ سبک شعری: شاهنامه به شکلی پیروزی و قهرمانگرا در سبک شعری نوشته شده است. زبان شاهنامه شعری استوار و پراستعار بوده و شاعری آن را به شکل صوتی بیان می‌کند. مثنوی در سبک شعری مذهبی و اخلاقی نوشته شده است. زبان مثنوی ساده‌تر و قابل فهم‌تر است و شاعر در آن از استعاره‌ها، امثال و داستان‌های کوتاه استفاده می‌کند.
۳٫ محتوا: شاهنامه درباره‌ی رویدادها و شخصیت‌های تاریخی و افسانه‌ای ایران است و به ترویج ارزش‌های انسانی و ملی پرداخته است. در عین حال، مثنوی درباره‌ی مباحث دینی، فلسفی، اخلاقی و عرفانی است و به تبیین مسائل معنوی و راهنمایی در طریق رسیدن به خداوند می‌پردازد.
۴٫ مولف: شا
هنامه توسط فردوسی نوشته شده است. مثنوی نیز توسط مولوی، یعنی جلال‌الدین محمد بلخی (مولانا) نوشته شده است.
به طور خلاصه، شاهنامه و مثنوی از لحاظ گونه ادبی، سبک شعری، محتوا و مولف متفاوت هستند. شاهنامه بیشتر به تاریخ و افسانه‌های ایرانی و ارزش‌های ملی مرتبط است، در حالی که مثنوی بیشتر به مسائل معنوی، فلسفی و اخلاقی می‌پردازد.