عنوان: روایتی نو از تدوین حماسه ی ملی (شاه نامه)
نویسندگان: علی محمدی / انتصار پرستگاری / فهیمه ارتقایی
سابقه شغلی یا تحصیلی نویسندگان: استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی سینا همدان / دانش‌آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دبیر ناحیه یک آموزش و پرورش همدان / دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی سینا همدان
تاریخ نگارش: تابستان ۱۳۹۴ هجری شمسی
منبع: کهن نامۀ ادب پارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال ششم، شمارۀ دوم، تابستان ۱۳۹۴، صفحۀ ۱۲۵-۱۵۶
چکیده مقاله:
کوشش نویسندگان در این مقاله، به بازخوانی روند پدیدآمدن حماسه ی ملی شاه‌نامه، معطوف بوده است. نویسندگان از زاویه ای به نسبت تازه تر به روند پدیدآمدن شاه‌نامه یا شاه کار حماسه ی ملی، پرداخته اند. این درست است که ما امروز از متن به نسبت منقّح شاه‌نامه یا به تعبیری دیگر، کتاب بزرگ حماسه ی ملّی، برخوردار هستیم؛ امّا این که در فرایند پدید آمدن این متن که از باشکوه ترین متن های فرهنگی، اسطوره ای، زبانی، ملّی، ادبی و تاریخی ایران و زبان فارسی است، چه تحوّلاتی رخ داده یا این که در سیر سرودن آن کتاب، چه حادثه هایی به وقوع پیوسته، کم تر سخن در میان است. سبب این کاستی هم تا اندازه ای مشخص است: نبودن منابع کافی! نگارندگان این مقاله، در بررسی های تاریخی و شواهد شعری در متن شاه‌نامه، به این باور رسیده اند که شاه نامه ی فردوسی که خود حاصل آمده از متن یا متن های نوشتاری و به حدس و گمان، روایت هایی شفاهی بوده، در فضایی بسیار خطربار و با نقشه ای از پیش تعیین شده، از سوی حامیان حماسه ی ملّی و همت والای فردوسی، به گونه ای پیروزمندانه، پدید آمده است. این پیروزی، حاصل نقشه ای زیرکانه و مخفیانه از سوی حامیان حماسه ی ملّی بود و در مراحل گوناگون، مورد حمایت قرار گرفت تا سرانجام به همّت فردوسی، به شکل کنونی به دست ما رسید. بنا بر نتایج این مقاله، در فرایند یادشده، تا رسیدن به این نقطه از شکوه و به بارنشستن این نهال پربار، بسیاری از بزرگان فرهنگ و ادب و خویش کاران وطن دوست ایرانی، در این راه، جان باختند.
کلمات کلیدی: جان‌باختگان, حماسۀ ملی, فردوسی
دریافت مقاله: روایتی نو از تدوین حماسه ی ملی (شاه نامه)