نام مکان جغرافیایی در شاهنامه : پشت

نام فعلی مکان جغرافیایی :  کشمر خراسان جنوبی

نام های دیگر مکان جغرافیایی در شاهنامه:  بست

شرح مکان جغرافیایی:

پشت یا بشت و بست خراسان یکی از خرده ولایات یا روستا های تابع ولایت بزرگ نشابور با مرکزیت شهر ترشیز بوده که اعراب آن را بست و مرکزش را طریثیت می خوانده اند پشت دارای چند شهر چون ،ترشیز ،کشمر ،کندر زادگاه عمیدالملک کندری ،وزیر خارزنج و آنابد بوده است. بدین سبب در شاهنامه هم با این که از اهمیت کشمر و سرو و پرستشگاه آن به نیکی یاد شده است آن شهر جزئی از ولایت پشت یا بست خوانده میشود آنجا که گوید گشتاسپ پس از کشت سرو کشمر و ساخت پرستشگاه در آنجا به همه سران کشور گفت:

کنون هر که این پند من بشنوید           پیاده سوی سرو کشمر روید

بگیرید پند از تهم زرد هشت               به سوی بت چین مدارید یشت

مسکو و جیحونی پشت را ظاهراً قید تلقی کرده و در فهرست اعلام جغرافیایی خود نیاورده اند آقای خالقی گرچه این پشت را در فهرست نام جای های خود آورده آن را با پشت نشابور ذیل یک عنوان فهرست کرده است هرچند شاهنامه از شهرهای ولایت پشت تنها شهر کشمر را نام برده پشت در قرون آغازین اسلامی چون در کنار بیابان و سر راه طبس به جنوب خراسان واقع بوده شهرت ویژه ای داشته است به گونه ای که شهرهای ترشیز و خارزنج آن از کشمر روستای علی آباد کشمر کنونی شهرت بیشتری یافته.اند ویرانه های شهر ترشیز اکنون در جوار روستای شهرآباد واقع در ۱۷ کیلومتری جنوب شهر بردسکن با اثری تاریخی به نام مناره فیروزآباد نمایان است.

علاوه بر این پشت نام یکی از رستاق ها یا بخش های شمال شرق شهر نیشابور هم بوده که بر سر راه ولایت طوس قرار داشته است لیکن این نام در اغلب چاپ های شاهنامه به صورت نادرست بست ضبط شده است. در فهرستهای اعلام هم ذیل بست شهر مشهور ،سیستان یا رستاق پشت خراسان درج گردیده است. نام پشت نشابور تنها دو بار در پادشاهی یزدگرد سوم و هنگامی آمده است که او از پیش سپاه تازیان به سوی خراسان می گریزد. در شاهنامه آمده است که یزدگرد از بغداد به ری و گرگان و از آنجا به پشت نشابور و سپس به طوس و مرو رفته است. در تصحیح خالقی این نام در هر دو مورد به درستی و به شکل پشت آمده است.

با توجه به این که شهر بست سیستان اصلاً در مسیر سفر یزدگرد ،نبوده خرده ولایت بست یا پشت خراسان هم حدود ۲۰۰ کیلومتر با شهر نیشابور فاصله دارد ممکن نیست یزدگرد هنگام فرار از ری به گرگان (گنبد کاووس کنونی) و از آنجا به بست یا پشت خراسان رفته و بعد به سوی شمال شرق بازگشته باشد تا خود را به نیشابور و طوس برساند.

قبلی «
بعدی »