در تکمیل معانی واژه ها و عبارت های این بخش، از منابع زیر استفاده شده است :
- لغتنامه دهخدا اثر علی‌اکبر دهخدا
- کتاب معجم شاهنامه اثر محمد بن رضا بن محمد علوی توسی
- کتاب واژه‌نامه شاهنامه اثر استاد جلال خالقی مطلق
- وب سایت و پادکست شاهنامه بخوانیم : لینک وب سایت
- وب سایت و لغت نامه آنلاین آبادیس : لینک وب سایت
* سپاس ویژه از تیم اجرایی وب سایت و پادکست شاهنامه بخوانیم، اگر الگوی اولیه و ایجاد لیستی از واژه ها که نیازمند معنی بود توسط این تیم ایجاد نشده بود، شاید راه اندازی این بخش در ویکی شاهنامه ماه ها به طول می انجامید.
اَبَر : گونه‌ی کهن‌ترِ بَر
ابا : گونه‌ی کهن‌ترِ با
ارز : ارزش، مایه
افسونگر : جادوگر
اندرآمدن : شروع کردن
انده‌گسار : اندوه‌خورنده، غمگسار
ایدر : این‌جا
ایوان : کاخ
آباد : آبادی
آبدار : تازه، باطراوت
آذرآبادگان : آذربایجان
آراستن : آماده کردن
آراسته : آماده یا تزئین‌شده
آرمده : آرمیده، آرام
آزادگان : نژادگانِ ایرانی
آسیمه : آشفته
آفرین کردن : ستودن , دعای‌خیر خواندن
آوردن : نصیب کردن، بخشیدن
باآفرین : قابلِ‌ستایش، ستوده ,ستوده
بادِ (سرد) : آه
باد : غرور
بادپا : تیزپا چون باد
بادی : باشی
باره : اسب
باژ و ساو : باج و خراج
بالا : قامت
بدان : به‌آن‌منظور
بدره : کیسه‌ی پول
بدسگال : بداندیش، بدخواه
برآورده : بالا کشیده
برز : شکوه
برزبالا : قامتِ بلند
برکشیدن : بالا آمدن
برنشستن : سوار شدن
بند : در این‌جا سوگند
بوم : سرزمین ،زمینه
به‌بار : بارداده، به‌بارنشسته، بالیده
بیختن : در این‌جا درمعنیِ ریختن و افشاندن
بیداد : بی‌عدالتی، ظلم
بیدار : هشیار
بی‌دل : خِرفت
بیش‌وکم : همه چیز ، همه
بیشی : فزونی، گشادگی
بیم : هراس
بینادل : هشیار
پذیره شدن : به پیشواز رفتن
پرستنده : کنیز، خدمتکار ، خدمتکار، کنیز
پرنیان : ابریشمِ نقش‌و‌نگاردار
پوشیده‌رو : کنایه از خوب‌رو
پهلو : شهر، پایتخت ، پهلوان و کمی بعدتر درمعنیِ شهر
پی شمردن : گام زدن؛ کنایه از آغاز شدن
پیچان : ناراحت از درد و غم
پیچیدن : منحرف شدن؛ مایل شدن
پیکر : نقش‌ونگار
تابیدن : مایل شدن
تاج و گاه : کنایه از شاهی و حکومت
تاجور : دارای تاج؛ صفتِ به‌جای اسم برای شاه
تاو : توان، نیرو، پایداری
تبیره : طبلِ جنگیِ بزرگ
تبیره : کوس؛ سازِ بزرگِ کوبه‌ایِ جنگی
ترکان : تورانیان
ترگ : کلاهخود
تن به تن : هر یکی؛ همه
توش : توان
تیره‌خاک : کنایه از زمین
تیغ : شمشیر
جگرخسته : دل‌آزرده
جهاندارِ نو : شاهِ نو؛ در این‌جا کیخسرو
چرب‌گوی : چرب‌زبان، خوش‌سخن
چندین : بسیار
خامش : باوقار، درنگی و تأمل‌کننده در کار
خان : خانه
خدنگ : درختی با چوبی سخت، مناسبِ تیر
خرامان : خوش‌خوشان یا شتابان
خروشان : نالان، زاری‌کنان
خریدار : شیفته، دلبسته
خسته : زخمی، آزرده
خسروی‌افسر : تاجِ شاهانه
خواسته : چیز، اموال، گنج، و در این‌جا تدارکاتِ سپاه
خوان : سفره
خوان : سفره؛ کنایه از خوراک
خورشگر : آشپز
خیره : به‌بیهوده
داد : بخشش، عدالت
دادارِ دارنده : خدای مالک/نگهبان
دادگر یک‌خدای : خدایِ عادلِ یگانه
داشتن : حفظ/مراقبت کردن
در کنار گرفتن : در آغوش گرفتن
درست : سلامت
درم : درم؛ سکه‌ی نقره
دستان : صفتِ‌به‌جای‌اسم است برای زال پدرِ رستم.
دگرگون : متفاوت
دمان : شتابان
دولت : بخت
دیبا : ابریشم
دیبای پیکر به زر : ابریشمِ منقّش با طلا یا زری‌دوزی‌شده
دیبه : دیبا؛ ابریشم
دینار : سکه‌ی طلا
دیهیم : تاج
راد : بخشنده، جوانمرد
راست : سربه‌سر، برابر
رامش : آسایش، خوشی
رای : اندیشه
رد : دلیر، پهلوان
رده : صف
روی برتابیدن : روی گرداندن
رویینه‌خم : طبلِ جنگی به‌شکلِ خمره‌ای ازجنسِ روی
زرنگار : زربافت، زری‌دوزی‌شده
زمان : در این‌جا دم، لحظه
زنده‌پیل : فیلِ تنومند
زینهار : امانت
ژکان : در این‌جا خروشان
ساختن : گذراندن
ستام : زین‌ویراقِ اسب
سترگ : تنومند، قوی
شاهوار : شاهانه ، درخورِ شاه
شتاب آمدن : نیاز پیدا کردن
شدن : رفتن
شست : قلابِ ماهیگیری
طوق : گردنبند
عنان‌دار : کنایه از سوار
فتراک : ترک‌بندِ زین
فروهشتن : آویختن
فرهی : سعادت، خوشی
فسرده : در این‌جا یخ‌زده
فوج‌فوج : دسته‌دسته
کامگار : کام‌گرفته
کفتن : شکافته شدن
کمر : کمربند
کوهه : قاچِ زین
کینه : در این‌جا کین‌ستانی، جنگ
گاودم : شیپور
گاه : تختِ شاهی
گرازان : شتابان
گران : بزرگ
گرد برآوردن : پاک ویران کردن
گرداندن : دورکردن
گردن‌فراز : گردنکش، جنگی
گشن : انبوه
گفتارِ لابه : چرب‌زبانی، چاپلوسی
گنجِ دینار : گنجی از سکه‌های طلا
گنجور : خزانه‌دارِ گنج‌خانه‌ی شاه
گندآور : دلیر
گوان : پهلوانان
گوهر : ذات
گیتی‌فروز : روشن‌کننده‌ی جهان
لگام : افسار
مُهر : مُهرِ شاهی
مانندگی : شباهت
مر : شمار
مرز : کشور، ناحیه، شهر
منسوج : پارچه
میل : واحدِ مسافت
نبرده : جنگی، دلیر
نخچیر : شکار
نژند : غمگین
نشستن : آیینِ نشستن (بر تخت)
نفرین : متضادِ آفرین (نه‌آفرین/ناآفرین)؛ دعایِ بد و لعنت
نگار : زینت
نگریستن : اعتنا، توجه کردن، مراقب بودن
نهفت : جای پنهان؛ در این‌جا کنایه از گنجینه
نیرم : نامِ نیای رستم
نیک : در این‌جا به‌درستی و دقت
نیک‌اختر : خوش‌بخت
نیک‌پی : خوش‌قدم
نیمروز : سیستان
نیو : دلیر
ویژه : کاملاً
هر بیش و کم : همه چیز، از هر دری
همان : همین‌طور، همچنین
هم‌زین‌شمار : ازهمین‌شمار؛ به‌همین اندازه
یاد کردن : گفتن
یازیدن : دراز شدن
یاقوت : استعاره از خورشید
یکسر : کاملاً
یکی کشور : همه‌ی کشور