نگاهی به خواب فردوسی در شاهنامه

 با توجه به اینکه میان نخستین دست نوشته های شاهنامه، با وقات سراینده بزرگ آن فردوسی دویست سال فاصله افتاده است و در دست‌نوشته ها تعداد ابیات بین چهل و هشت هزار تا بیش از شصت هزار است؛ پژوهندگان این کتاب سترگ، میان آنچه براستی سرودۀ فردوسی است. با آنچه ابیات و داستان های الحاقی خوانده می‌شود، اتفاق نظر ندارند. بسا ابیاتی که به ملاحظات گوناگون در متن گنجانیده شده – است. یکی از این ملاحظات، مسائل سیاسی دوران فردوسی است؛ از این رو بسیاری برآنند که ستایش های محمود در شاهنامه بنیادی ندارد از گونه این ستایش ها، خوابی است که در ابتدای داستان گشتاسب از زبان فردوسی بیان می شود و دقیقی در خوابی که بیشتر متضمن ستایشی محمود غزنوی است از او می خواهد تا سروده هایش را در شاهنامه بگنجاند. گرچه این خواب در همه نسخه های چایی شاهنامه دیده می نموده اما نکاتی در آن درستی انتساب آن را به فردوسی مورد تردید قرار میدهد. این جستار در تحلیلی درون متنی، موضوع را بر می رسد.