عنوان: منابع و شیوه کار فردوسی در داستان اردشیر بابکان
نویسند‌گان: حامد صافی / فرازد قائمی / مهدخت پورخالقی چترودی / مسیرا بامشکی
سابقه شغلی یا تحصیلی نویسنده: دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد / استاد یار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد / استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد / استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد
تاریخ نگارش: پائیز ۱۳۹۵ هجری شمسی
منبع: پژوهشنامۀ ادب حماسی، سال دوازدهم، شمارۀ دوم، پائیز و زمستان ۱۳۹۵ف صفحه ۷۵-۹۲
چکیده مقاله:
مسأله منابع فردوسی در سرودن شاهنامه و شیوه کار او یکی از چالش های اساسی در شاهنامه پژوهیست. گروهی بر پایه همانندی برخی از عنوان های داستان های یادشده در مقدّمه بازمانده از شاهنامه ابومنصوری، این کتاب را یگانه منبع فردوسی دانسته اند. برخی دیگر معتقدند که فردوسی در کنار شاهنامه ابومنصوری از منابعی دیگر نیز استفاده کرده است. دلیل اصلی این گروه از پژوهش گران آن است که از آن جایی که منبع مشترک و اصلی فردوسی و ثعالبی همین شاهنامه ابومنصوری‌ست، بخش هایی از شاهنامه مانند بیژن و منیژه و هفت خان رستم که در کتاب غررالسّیرثعالبی نیامده، قطعاً از منبعی دیگر گرفته شده است. این درحالیست که اگرچه مسأله استفاده ثعالبی از شاهنامها بومنصوری به دلیل اذعان نویسنده غررالسّیراثبات پذیر است، به دلیل از میان رفتنِ شاهنامه ابومنصوری نمی‌توان بدرستی مشخّص کرد که ثعالبی دقیقاً در کدام داستان از این شاهنامه استفاده کرده است. تجزیه چهار روایت از داستان اردشیر بابکان از چهار متن و مقایسه با روایت شاهنامه فردوسی حاکی از آن است که فردوسی ضمن بهره گیری از منبعی مکتوب، به صورت التقاطی از منابع متعدّد در تدوین داستان اردشیر بابکان استفاده کرده است.
کلمات کلیدی: منابع فردوسی, شاهنامه, کارنامۀ اردشیر بابکان, ابن‌مقفّع, غررالسّیر ثعالبی
دریافت مقاله:منابع و شیوه کار فردوسی در داستان اردشیر بابکان