نام مکان جغرافیایی در شاهنامه : مَرو
نام فعلی مکان جغرافیایی : کنار شهر بایرامعلی ترکمنستان
نام های دیگر مکان جغرافیایی در شاهنامه:
شرح مکان جغرافیایی:
با این که مرو یکی از چهار شهر مهم خراسان و دارای قدمتی چند هزار ساله بوده نام آن تا قبل از دوره تاریخی ساسانیان تنها دو بار در شاهنامه آمده است. اولین بار در داستان جنگ هاماوران که به افسانه های کیکاووس مربوط است میخوانیم که او پس از بازگشت از هاماوران چون آگاه شد که تورانیان به ایران حمله کرده اند
فرستاد هر سو یکی پهلوان جهاندار و بیدار و روشن روان
به مرو و نشابور و بلخ و هری فرستاد بر هر سوی لشکری
پس از آن در آغاز داستان رستم و شغاد گوید که راوی آن داستان پیری آزاد سرو نام از بستگان احمد ،سهل از اعقاب یزدگرد سوم ساسانی در مرو بوده است
یکی پیربد نامش آزاد سرو که با احمد سهل بودی به مرو
دلی پرز دانش سری پرسخن زبان پر ز گفتارهای کهن
آزاد سرو مروی تقریباً هم عصر فردوسی بوده است. از آن پس در پادشاهی بهرام گور آمده است که چون خاقان چین به مرو حمله کرد بهرام از غرب کشور خود را شتابان به شهرک کشمیهن در نزدیکی مرو رساند و خاقان را شکست داد و تا آن سوی جیحون تعقیبش کرد که شرح آن جنگ ذیل «کشمیهن» آمده است
چنان که از تاریخ ایران و وجود شهر مرو دورۀ ساسانی برمی آید مرو در عهد ساسانیان به ایرانیان تعلق داشته است. شاهنامه نیز این خبر را تأیید می کند، چنان که در آغاز پادشاهی بلاش پیروز آمده است که سوفرای شیرازی الاصل و حاکم زابلستان به مرو رفت و پس از مکاتبه با خوشنواز هپتالی برای گرفتن انتقام خون پیروز از کشمیهن مرو به آن سوی رود جیحون لشکر کشید و به بیکند رفت.
در پادشاهی نوشین روان نیز چون او خوابی ترسناک میبیند کسانی را به جست وجوی معبران میفرستد که یکی از آنها به نام آزاد سرو به مرو میرود و بوزرجمهر نوجوان را می یابد و با خود به دربار انوشیروان میبرد بالاخره آخرین رویداد در مرو پناهنده شدن یزدگرد سوم به آن ولایت و کشته شدن او در آسیای روستای زرق ،است که شرح آن در صفحات آخر شاهنامه آمده است
ظاهراً تعلق مرو به پارتیان سبب کم اعتنایی خدای نامه نویسان عصر ساسانی به این شهر شده است وگرنه نام مرو به صورت «مارغوش» در کتیبه های هخامنشیان آمده است ویرانه های آن شهر باستانی مارغوش هم اکنون در حدود ۶۰۰-۷۰ کیلومتری شمال ویرانه های مرو ساسانی و اسلامی برجاست ویرانه های شهر مرو ساسانی که در قرون آغازین اسلامی هم آباد و مسکون بوده است و در جوار آن ویرانه های شهر مرو سلجوقی اکنون در جوار شهرک بایرامعلی استان ماری کشور ترکمنستان برجاست و مجموعاً از جایگاه مهم این شهر و ولایت در ایران باستان حکایت میکند که با انعکاس ضعیف نام آن در شاهنامه اصلاً متناسب نیست