ضرب المثل ( دستانزد ) : کار زمین را ساختی بآسمان پرداختی؟
توضیحات ضرب المثل :
درود همراهان و هموندان ارجمند
آدینه ی دیگر با دستانزدی از میان اشعار شاهنامه
کاووس و خیره سری او مشهور است. از این میان داستان پرواز او از شگفتی هاست.
اگر آرزوی پرواز را خیره سری ندانیم به خطا نرفته ایم. در این مورد او نماینده تمام انسانهایی است که با دیدن پرواز پرندگان آرزوی چنین تجربه ای را داشت. در دنیای مدرن امروز با اختراع ابزار پرواز دیگر نام خیره سر و سبکبار از او زدوده میشود.
اما داستان پرواز کیکاووس: کیکاووس پس از آرامش نسبی در ایران که بعد از جنگ با پادشاه هاماوران و به چنگ آوردن سودابه و سپس شکست مصر و بربرها و شکست افراسیاب، به پارس بازگشت، فرمان ساخت کاخی بزرگ بر فراز البرز را صادر کرد.
دیوان برای فریفتن کیکاووس به نزدش آمدند و گفتند سراسر گیتی در دست توست ، آسمانها نیز باید رام تو گردند.
کیکاووس از آن پس در اندیشه ی پرواز و تسخیر آسمانها افتاد. جستجوی بسیار کرد. در نهایت چهار عقاب را به چهار پایه ی تخت بست و عقابان گرسنه به قصد رسیدن به پاره های گوشت به پرواز در آمدند اما عاقبت از پرواز درماندند و در بیشه ای نزدیک به آمل فرود آمدند. بدین ترتیب کیکاووس گرفتاری جدیدی برای ایرانیان فراهم کرد.
خبر سقوط و گرفتاری کیکاووس به رستم، گیو و طوس رسید. گودرز از این واقعه متحیر شد. لشکر برای جستجوی کیکاووس به راه افتاد. وقتی کیکاووس را یافتند گودرز با زبان طعنه چنین می گوید:
دگر باره مهمان دشمن شدی/صنم بودی اکنون برهمن شدی
به گیتی جز از پاک یزدان نماند/ که منشور تیغ ترا بر نخواند
🅾️به جنگ زمین سر به سر تاختی / کنون بآسمان نیز پرداختی ؟!🅾️
و بدین ترتیب نابخردی کیکاووس را یادآور میشود و او را سرزنش و ریشخند می کند.
در بیت پایانی که مورد نظر است، امروز به صورت دستانزدی در آمده است، و هر که خطایی میکند که آثار و نتایج آن باقی است اما همچنان دست به اقدامی دیگر میزند که آن هم اشتباه وخطر آفرین است ، این دستانزد را مناسب حال او بیان میکنند.
روزگار به کام هموندان. سربلند باشید.
به کوشش مهربانو جعفریان
این مطلب توسط جناب آقای حمیدرضا رحیمی و گروه بزرگ تلگرامی فردوسی،شاهنامه و شاهنامه خوانی که توسط ایشان مدیریت می شود به وب سایت ویکی شاهنامه ارائه داده شده است.