ضرب المثل ( دستانزد ) : بر آمدن دود آتش از آب
توضیحات ضرب المثل :
بادرود و احترام…..
در آدینه ای تازه و مفرح ، برای اینکه حالمان بهتر شود ، گشتی در انبوه واژه ها و ترکیب های شاهنامه می زنیم تا با دستانزد (ضرب المثل) زیبای دیگر در خدمت شما باشیم
در داستان کاموس کشانی آنجا که دو سپاه رودروی همدیگر قرار گرفته و قبل از هماورد طلبی کاموس و رویارویی با الوای در وصف نبرد شاهد چنین بیتی هستیم :
همی دود آتش برآمد ز آب
نبیند چنان جنگ جنگی به خواب
روی سخن با لت نخست بیت بالاست که به گزارش استاد کزازی گویی نبرد آنچنان پیچیده می باشد که هنجارهای زمانه را بهم می ریزد
ما همواره در کتاب شاهد توصیفاتی شگرف در قالب واژه ها و ترکیب های زیبا که استعاره و کنایه های فراوان دارند از صحنه ها و نبردها هستیم که بیت منتخب امروز نیز یکی از زیباترین آنهاست و در ادبیات بسیار پرکاربرد می باشد.
آب و آتش همیشه ضد هم بوده و نماد امری محال و شگفت هستند ، در دستانزد های گذشته نیز یک مورد از داستان سیاوش را بررسی کردیم که درآن ایران و توران به آب و آتش تشبیه شده بودند که آشتی و صلح آنها غیر ممکن است
اما چیزی که دستانزد امروز را از آن متمایز می کند فعل “برآوردن” یا “برآمدن” است که اشاره به انجام کاری دارد که در این بیت نیز برآمدن دود آتش از آب اشاره به کاری بزرگ و سهمگین دارد که چون از آب دود آتش برآمدن است.
حکیم ابوالقاسم فردوسی در داستان های دیگر نیز از این ترکیب بهره برده است :
چهارم سوی جنگ افراسیاب
برانیم و آتش برآریم از آب
یا
تنومند و بی مغز و جان نذار
همی دود ز آتش کنی خواستار
که در همه این موارد اشاره به کاری شگرف و سهمگین دارد.
امید که آموزنده باشد
این مطلب توسط جناب آقای حمیدرضا رحیمی و گروه بزرگ تلگرامی فردوسی،شاهنامه و شاهنامه خوانی که توسط ایشان مدیریت می شود به وب سایت ویکی شاهنامه ارائه داده شده است.