ضرب المثل ( دستانزد ) : نوشدارو پس از مرگ سهراب
توضیحات ضرب المثل :
درود بر دوستان و یاران جان
آدینه ای دیگر را با یکی دیگر از دستانزد های بر گرفته از اشعار حکیم ابوالقاسم فردوسی، آغاز می کنیم .
به تازگی داستان زیبا و دلنشین رستم و سهراب را به پایان بردیم و پایان داستان چنین بود که پس از ضربت خوردن سهراب توسط رستم، رستم که پسرش را شناخته، گودرز را نزد کاوس می فرستد تا نوشدارو برای زخم سهراب بیاورد اما کاووس سر باز می زند و نوشدارو به سهراب نمی رسد اصلا، پس چگونه این دستانزد نوشدارو بعد مرگ سهراب رواج پیدا کرده است؟
دکتر خطیبی (که عمرش دراز باد) در مقاله ای با عنوان: منشا ضرب المثل نوش دارو بعد مرگ سهراب، به این موضوع پرداخته است و معتقد است این دستانزد چون همان دستانزد معروف : شاهنامه آخرش خوش است ، برگرفته از روایات مردمی و نقالان است که سینه به سینه نقل شده و به ما رسیده است، در این روایات که برخی از آنان در کتاب : مردم و شاهنامه اثر زنده یاد انجوی شیرازی گردآوری شده، آمده است : رستم خود به کاخ کاووس رفته و با نوشدارو باز می گردد اما وقتی به بالین سهراب می رسد او مرده است. ….
اما این دستانزد کاربردش کجاست؟
نوشدارو دیر رسیده و بعد از مرگ سهراب فایده ای ندارد .
پس کاربرد این دستانزد نیز چنین است که کمک و چاره ای که دیر برسد و فایده و کاربرد نداشته باشد.
این دستانزد برای کار ها و اعمال مسئولین امروز کشور نیز بسیار کاربرد دارد ، بعد از سیل و زلزله به بازدید می روند و در پی چاره اند ، پس از حرفی که زده اند اظهار پشیمانی و عذر خواهی میکنند ، پس از کشته شدن نخبگان تسلیت می گویند و همدردی می کنند و ……
همه این کار ها مصداق همین دستانزد نوشدارو بعد مرگ سهراب است .
شاهنامه تاثیر بسیاری بر ادبیات فارسی و به ویژه ادبیات عامه نهاده و این تاثیر در اشعار بسیاری از شاعران و نویسندگان دیده می شود که معروف ترین آن بیت معروف استاد شهریار است :
آمدی جانم به قربانت ولی حالا چرا
بی وفا حالا که من افتاده ام از پا چرا
نوشدارویی و بعد مرگ سهراب آمدی
سنگدل این زودتر می خواستی حالا چرا
البته در اشعار شاعران دیگر نیز دیده می‌شود از جمله :
اگر چـه روستم را دل بپژمـرد
چه سود از نوشدارو چون پسر مرد
(عطار)
وقـت هر چیز نگـه دار که نافع نبود
نوشدارو که پس از مرگ به سهراب دهی
(طوطی نامه، ثغری)
نوشدارو چه سود خواهد داشت
چون شد از ملک زندگی سهراب
(ابن یمین فریومدی)
بعد ازین لطف تو با ما به چه ماند دانی؟
نوشدارو که پس از مرگ به سهراب دهند
(منسوب به انوری)
امیدوارم همیشه به هنگام یاری گر باشید و چاره چویی به وقت کنید تا این دستانزد برای شما به کار نرود .
این مطلب توسط جناب آقای حمیدرضا رحیمی و گروه بزرگ تلگرامی فردوسی،شاهنامه و شاهنامه خوانی که توسط ایشان مدیریت می شود به وب سایت ویکی شاهنامه ارائه داده شده است.