ضرب المثل ( دستانزد ) : جز راست نشاید گفت
توضیحات ضرب المثل :
🔰سخن گفتن کژ زبیچارگیست
🔰به بیچارگان بر بباید گریست
🔰به گیتی به از راستی پیشه نیست
🔰ز کژی بتر هیچ اندیشه نیست
(اهورامزدا با تمام ایزدان این مردم را بپاید از سپاه دشمن، از گرسنگی و از دروغ)
داریوش بزرگ
راستی، در آرمان زرتشتی ستوده ترین، بهترین، استوارترین و پایدارترین فروزه و صفت آدمی است، راستی سامان بخش روان و اندیشه و گفتار و کردار است و کسی روان سالم و بهنجار خواهد داشت که راست باشد. یعنی اندیشه و گفتار و کردارش با هنجار هستی هماهنگ باشد
ایران زمین، نخستین فرهنگی است که مفهوم دروغ را همچون تهدیدی فراگیر مورد توجه قرار داد. کهن ترین متنهایی که کلمه ی دروغ را همچون کلیدواژه ای عام و اخلاقی در زمینه ای دینی به کار می گیرند، در اوایل هزاره ی دوم و اواخر هزاره ی سوم پ.م. در ایران شرقی پدید آمدند و نخستین متنهایی که این کلیدواژه را به جایگاهی سیاسی و قدرت مدار برکشیدند، در ایران غربی و عصر زمامداری هخامنشیان نوشته شدند.شاید بتواند به کتیبه ی بیستون بعنوان یکی از برترین نمونه های آن اشاره کرد .
«… داریوش در مقام پادشاهی نامدار که در زمان نگارش این کتیبه نیرومندترین انسانِ کره ی زمین است، جانشینان خود را برای سلطنت نیک و درست اندرز میدهد، و مبنای اصلی اندرزنامه ی او، مبارزه با دروغ و رعایت راستی است. او میگوید که : خود را از دروغ بپای و مراقبت کن و دروغزن را مجازات کن تا کشور ایران در امان بماند. بنابراین دروغ هم خصلتی اخلاقی و فردی دارد و هم به پیامدهایی سیاسی و اجتماعی منتهی می شود.
در این میان شاهنامه که چکیده و حاصل اندیشه و فرهنگ و باور و هویت کهن ایرانیان است از این امر برکنار نمانده.
حکیم در هر مجال زبان به پند گشوده و بر راستی و راستگویی پای فشرده و ایرانیان را از عامی و عادی تا پهلوان و پادشاه و… از دروغ و کژی بر حذر داشته و از آنجا که نقش شاهان در اداره‌ی کشور، آبادانی ملک، راهنمایی و غمخواری نسبت به مردم و حفظ امنیت مملکت بسیار آشکار و اساسیست بیشتر خطاب فردوسی بر درست کرداری و راستی و راستکاری و راستگویی با حاکمان و پادشاهان است .
تأکید فراوان بر راست گویی و پرهیز از دروغ، می تواند علتی باشد بر وجود آن در میان ما به شکل معضل و ضررهایی که از آن دیده ایم. منظور این نیست که ایرانیان ملتی دروغگو بوده اند اما مسلم است که خطر دروغ تهدید کننده ای جدی است که می تواند همه ی ارکان زندگی فردی و اجتماعی و در نهایت جامعه ای را به نابودی بکشاند .
باشد که بخوانیم و بدانیم و بکار بندیم
این مطلب توسط جناب آقای حمیدرضا رحیمی و گروه بزرگ تلگرامی فردوسی،شاهنامه و شاهنامه خوانی که توسط ایشان مدیریت می شود به وب سایت ویکی شاهنامه ارائه داده شده است.