نام : هرمزد چهارم
نام هرمزد در شاهنامه : هرمزد
محل تولد هرمزد : تیسفون
محل مرگ هرمزد : تیسفون توسط ویستهم و بندوی ابتدا کور و سپس کشته می شود.
دوره شاهنامه ای پیشین : تاریخی
دوره شاهنامه ای جدید : ساسانیان
تبار : تبار پدری به ساسان می رسد
لقب های هرمزد : دادگر
ملیت : ایرانی
وابستگان :
پدر هرمزد : خسرو انوشیروان
همسر هرمزد : خواهر ویستهم
فرزندان هرمزد : خسروپرویز، قباد و دختری به نام میرهران
توضیحات شخصیت :
هرمز چهارم شاهنشاه ایران و انیران بود. او پس از پدرش، خسرو انوشیروان برتخت نشست. در منابع ایرانی و اسلامی پس از سقوط ساسانیان، از او به عنوان شاهنشاهی دادگر یاد شده‌است.
در شاهنامه از او به صورت «ترک‌زاد» یاد شده، چرا که در بعضی منابع آمده‌است که مادر او دختر خاقان ترک بوده‌است. با این حال، دانشنامهٔ ایرانیکا این نظر را رد کرده‌است، و گفته شده که ازدواج با دختر خاقان ترک غیرممکن بوده و علاوه بر آن هرمز در ۵۴۰ زاده شده که ۳۰ سال پیش تر از ازدواج خسرو است.
ممکن است معاندین او با بهره‌گیری از این لقب می‌خواستند از یک سو هم اصالت و تبار ساسانی را نفی کنند و هم خوی تند و سنگدلی وی را به نوعی توجیه کرده باشند.
در دوران شاهنشاهی هرمز، تعداد زیادی از اشراف و موبدان به قتل رسیده و از قدرت آنان در صحنه سیاست ایرانشهر کاسته شد و از سوی دیگر با پشتیبانی او از دهقانان، باعث افزایش قدرت آنان شد. گفته شده که او در طول دوران شاهنشاهی‌اش در ایرانشهر در سفر بود تا به شخصاً از نزدیک به وضعیت مردم رسیدگی کند.
از مهم‌ترین اتفاقات شاهنشاهی هرمز چهارم، حمله گوگ‌ترک‌ها به استان‌های شرقی شاهنشاهی ساسانی بود. با این حال بهرام چوبین، اسپهبد معروف ایرانی، در نبردی آنان را به سختی شکست داد. این اتفاق باعث شهرت بهرام شد که در نهایت رشک هرمز را برانگیخت و او بهرام را از عنوان اسپهبدی خلع کرد. تصمیم هرمز خشم بهرام چوبین را برانگیخت و او سر به شورش برداشت. از آنجایی که او یک فرد نظامی بود، سربازان ساسانی نیز از اسپهبد در برابر شاهنشاه طرفداری کردند و بهرام به سمت تیسفون به راه افتاد. اما پیش از رسیدن او، ویستهم و بندوی، احتمالاً با همکاری خسرو پرویز، هرمز را از سلطنت برکنار و کور کرده و در نهایت او را کشتند.
لیست اشعار :
پادشاهی کسری نوشین روان – بخش ۱۰