سرافراز کیخسروش نام کن – به غم خوردن او دل آرام کن
نام : کیخسرو
نام کیخسرو در اوستا : کوی خسرو
محل تولد کیخسرو : توران زمین
محل مرگ : نامعلوم باوربرناپدید شدن اوست
دوره شاهنامه ای پیشین : پهلوانی
دوره شاهنامه ای جدید : کیانیان
تبار : تبار پدری به کیقباد می رسد
لقب های کیخسرو : مومن و عادل
ملیت : ایرانی
وابستگان :
پدر کیخسرو : سیاوش
مادر کیخسرو : فرنگیس
برادران کیخسرو : فرود
توضیحات شخصیت :
کیخسرو در اساطیر و حماسه‌های ایرانی و شاهنامهٔ فردوسی، فرزند سیاوش و فرنگیس و نوادهٔ کیکاووس و افراسیاب است. واژه کیخسرو به معنی شاه نیک‌نام است. کیخسرو در دیانت و شهامت، سرآمد شاهان کیانی و نسبت به کیکاووس خوش‌نام‌تر است. زیرا کیکاووس در شاهنامه اعمالی موذیانه انجام می‌دهد اما کیخسرو به عنوان پادشاهی عادل و شجاع باقی می‌ماند. در شاهنامه و متون پهلوی کیخسرو نمادی از یک شاهنشاه آرمانی است.
طبق اسطوره‌ها کیخسرو در توران بعد از کشته شدن سیاوش در خانه پیران ویسه زاده شد.پیران ویسه، پس از تولد کیخسرو به دستور افراسیاب که نگران جانشینی آیندهٔ نوادهٔ خود بود، کودک را به چوپان‌ها سپرد، اما در ده سالگی او را به نزد خویش فرا خواند و به تربیت‌اش همّت گماشت.
گودرز پهلوان ایرانی، شبی در خواب دید که سیاوش فرزندی به اسم کیخسرو در کشور توران دارد. پس پسرش گیو را که او نیز از پهلوانان ایرانی بود به توران فرستاد. کیخسرو به ایران بازگشت و قرار بر شاه شدنش شد؛ ولی توس، خشمگین شد و اظهار نمود که پسر کاووس فریبرز لایق‌تر از کیخسرو است. قرار بر رقابتی شد بین دو پهلوان و بهانهٔ این رقابت این شد که هرکس دژ بهمن در اردبیل را که متعلق به دیوها و اهریمنان است بگشاید، شاه خواهد شد. فریبرز نتوانست و کیخسرو، پیروزمندانه دژ را گشود.
در زمان پادشاهی کیخسرو جنگ‌های بزرگی میان ایران و توران رخ می‌دهد که در نهایت به پیروزی ایران می‌انجامد. یکی از این جنگ‌ها جنگ دوازده رخ است. در این جنگ، دوازده پهلوان بزرگ ایران مانند گیو و گودرز با دوازده نامدار تورانی به جنگ تن به تن می‌پردازند.
پس از قریب به ۶۰ سال فرمانروایی ظفرمندانه به همراه پیروزی‌های بزرگ برای ایران، کیخسرو از تخت سلطنت کنار می‌رود و آن را برای جانشینش، لهراسب، باقی می‌گذارد. گفته می‌شود او به کوه‌ها برای عبادت رفت و عمر جاودان یافت، در دوران سوشیانس او برای کمک باز خواهد گشت. عده‌ای از پهلوانان نیز که با او بودند در برف گم می‌شوند.
بر اساس اشعار شاهنامه او پس از سپردن پادشاهی و وداع با یاران و بزرگان سپاه، خود تن در آب روشن شستشو داد و بر فراز کوهی، در سپیده دم و با طلوع خورشید ناپدید شد. در باور اندکی از عوام محل غایب شدن کیخسرو را در کوه دنا و منطقه سی سخت میدانند اما با توجه که مطابقت های صورت گرفته با شاهنامه و کتب و روایت تاریخی در اصل محل اصلی غایب شدن کیخسرو در غارِ کوهی واقع در شهرستان شازند از توابع استان مرکزی هست که علاوه بر اینکه این محل در طول تاریخ مورد توجه پادشاهان بوده و هدایایی به آن محل اعطا شده هرساله تعدادی از زرتشیان سراسر دنیا برای زیارت به آن منطقه میروند،نام این شهر هم در ابتدا برگرفته از همین واقعه تاریخی مهم شاه زنده بوده که دلالت بر زنده بودن شاهی در این محل که همان کیخسرو میباشد داشته که بعدها بصورت شازند درآمده.
لیست اشعار :