پزشک سراینده برزوی بود – به نیرو رسیده سخنگوی بود
نام : برزوی یا همان برزویه
محل تولد برزوی : مرو یا ایرنشهر
زمان مرگ برزوی : در قرن ششم میلادی در امپراطوری ساسانی
دوره شاهنامه ای پیشین : تاریخی
دوره شاهنامه ای جدید : ساسانیان
منصب : پزشک انوشیروان
لقب های بروزی : طبیب
شهرت بروزی : جمع آوری کلیه و دمنه
ملیت : ایرانی
محل تحصیل دانش : دانشگاه جندی شاپور
توضیحات شخصیت :
بُرْزویه، پزشک نامدار و پیشوای پزشکان ایران در عصر خسرو انوشیروان ساسانی، گردآورندهٔ کلیله و دمنه و احتمالاً مترجم پنجه تنتره از سانسکریت به فارسی میانه – که بخشی از کلیله و دمنه را تشکیل می‌دهد – بوده‌است. این نام در فارسی میانه به شکل برزوی، ساخته شده از دو جزء «بُرز» به معنای بلند مرتبه و متعالی و پسوند تحبیب «اوی» آمده و در فارسی باستان به صورت برزآویا (Brz-auya) آمده‌است.
برزویه، پزشک دربار انوشیروان با کسب اجازه از شاهنشاه برای بدست آوردن گیاهی که مرده‌ها را زنده می‌کند مسافرتی به هندوستان کرد و در آنجا کوشید تا مطلوبش را پیدا کند ولی با عدم موفقیت مواجه شد اما دانشمندان هندی به او گفتند آن گیاه کتاب کلیلک و دمنک است و آن نادانان و نابخردان را که به مثابه مردگان‌اند عاقل می‌سازد و بدین ترتیب به آن‌ها زندگی می‌بخشد. برزویه کتاب مزبور را به ایران آورد و آن را به پارسی میانه (پهلوی) ترجمه کرد. در سده هشتم میلادی عبدالله ابن مقفع آن را زیر عنوان کلیله و دمنه از پهلوی به عربی منتقل ساخت و سپس آن کتاب به زبان‌های مختلف جهان راه یافت.
در برخی نوشتارها بزرگمهر وزیر دربار ساسانی در زمان انوشیروان بابرزو یا برزویه پزشک دربار انوشیروان یکسان انگاشته شده‌است که شاید به دلیل هم‌زمانی این دو بوده باشد.
لیست اشعار :