دوره دوم متوسطه (کلاس دهم تا دوازدهم)
روش آموزشی: تحلیل متن اصلی، سمینارهای دانش آموزی، ارتباط میان متنی با ادبیات جهان، نقد ادبی، تولید محتوا (فیلم کوتاه، وبلاگ نویسی)
محتوای آموزشی:
بررسی زیبایی‌شناسی و عناصر ادبی در شاهنامه
تحلیل روان‌شناختی شخصیت‌ها و تعارض‌های درونی آنها
مطالعه شاهنامه به‌عنوان یک متن تاریخی – اجتماعی و بازتاب فرهنگ ایرانی
نقد و بررسی ابعاد فلسفی و هستی‌شناختی شاهنامه
بررسی نقش شاهنامه در شکل‌دهی به هویت ملی و فرهنگی در طول تاریخ
دوره دوم متوسطه (کلاس دهم تا دوازدهم)
توضیحات و اهداف: در این مقطع، شاهنامه به‌عنوان یک اثر ادبی، تاریخی و فلسفی عمیق مطالعه می‌شود. هدف، پرورش دانش‌آموزان است که بتوانند شاهنامه را در بستر تاریخ ایران تحلیل کرده و وجوه زیبایی‌شناختی و نمادین آن را درک کنند. ارتباط‌دادن شاهنامه با متون ادبی جهان و نقد آن با رویکردهای مختلف (روانکاوی، جامعه‌شناسی و…)، بصیرت ادبی و فرهنگی دانش‌آموزان را به‌شدت گسترش می‌دهد.
نتایج احتمالی و روش‌های آزمون: دانش‌آموز قادر خواهد بود با استناد به ابیات اصلی، تحلیل‌های شخصی خود را ارائه داده و شاهنامه را به‌عنوان یک سند هویت‌بخش نقد کند. ارزیابی نهایی باید ترکیبی از “آزمونهای کتبی تحلیلی”، “نگارش تحقیق‌های مفصل با رعایت اصول دانشگاهی”، “ارائه درس گروهی” بر پایه تحقیق خود و حتی “تولید محتوای خلاقانه” (مانند ساخت یک مستند کوتاه یا وبلاگ‌نویسی درباره یک موضوع خاص در شاهنامه) باشد.
پیشنهاد نمایش و اجرای های مختلف بر اساس شاهنامه برای این دوره تحصیلی :
(اجرا به صورت نمایش حرفه‌ای، خوانش نمایشنامه، تولید پادکست و فیلم کوتاه)
سوگ سهراب: اجرای کامل سوگ‌نامه با تحلیل روان‌شناختی شخصیت‌های تهمینه، رستم و سهراب.
رستم و اسفندیار (با تمرکز بر جنبه‌های فلسفی): اجرای مناظرهٔ دو پهلوان دربارهٔ مرگ و جاودانگی.
زندگی و پادشاهی کیخسرو: اجرای بخش “وصال” کیخسرو و بررسی مفهوم عرفان در شاهنامه.
مرگ رستم: اجرای نمادین پایان یک عصر و گذر از جهان‌پهلوانی.
طرح درس پیشنهادی ویژه معلمان و مربیان مدارس :
عنوان طرح: “شاهنامه، شناسنامه فرهنگی ایران”
اهداف کلی:
درک شاهنامه به‌عنوان متن فرهنگی و هویتی
پرورش مهارت‌های نقد ادبی
تقویت بینش فلسفی و جامعه‌شناختی
محتوای آموزشی:
زیبایی‌شناسی و عناصر ادبی پیشرفته
تحلیل‌های بینامتنی
نقش شاهنامه در شکل‌گیری هویت ملی
روش‌های آموزشی:
تحلیل متن اصلی
سمینارهای تخصصی
پژوهش‌های بینارشته‌ای
تولید محتوای چندرسانه‌ای
فعالیت‌های اجرایی:
نمایش کامل “سوگ سهراب”
سمینار “شاهنامه و هویت ایرانی”
پژوهش تطبیقی با ادبیات جهان
تولید فیلم کوتاه از داستان‌ها
نشست نقد و بررسی شاهنامه
ارزشیابی:
آزمونهای تحلیلی و تشریحی
ارائه سمینارهای تحقیقی
تولید محتوای علمی و هنری
مشارکت در نشست‌های تخصصی
جمع‌بندی و پیشنهادها اجرایی:
زمان‌بندی: اختصاص ۲ ساعت در ماه به آموزش شاهنامه
امکانات: تجهیز کتابخانه‌های کلاسی به منابع مناسب هر پایه
توانمندسازی: برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای معلمان
برنامه‌های مکمل: برگزاری جشنواره‌های سالانه شاهنامه‌خوانی
ارتباط با خانواده: تهیه بسته‌های آموزشی برای مطالعه در خانواده
این طرح درس با رویکرد تدریجی و امکان آشنایی عمیق و ماندگار دانش‌آموزان با شاهنامه را در طول ۱۲ سال تحصیل فراهم می‌کند.