عنوان: ریخت شناسی داستان زال و رودابه، بهرام گور واسپینود، گشتاسب و کتایون
نویسندگان: دکتر خاور قربانی / کیوان گورک
سابقه شغلی یا تحصیلی نویسندگان: استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد / کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد
تاریخ نگارش: بهار ۱۳۹۱ هجری شمسی
منبع: پژوهشنامۀ ادب غنایی دانشگاه سیستان و بلوچستان، سال یازدهم، شمارۀ بیستم، بهار و تابستان ۱۳۹۲، صفحۀ ۲۲۹-۲۵۴
چکیده:
شاهنامه، این جاودانه اثر فردوسی، قرن هاست بر تارک ادبیات ایران و حتی جهان جای دارد، در این بین ماجراهای عاشقانۀ شاهنامه با توجه به تم غالب حماسی آن، کمتر کنکاش شده است. این جستار به بررسی وتحلیل داستان «زال ورودابه» و دو داستان مشهور دیگر شاهنامه، یعنی «بهرام گور و اسپینود»، «گشتاسب و کتایون» میپردازد. ماجراهای فوق از مشهورترین قصّه های عاشقانۀ شاهنامۀ فردوسی می باشند. برای دستیابی به نتایج دقیق از این پزوهش، داستان ها را به شیوه ریخت شناسی تا حدّ ممکن به وسیله جداول و نمودارها مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهیم. سپس نتایج به دست آمده را بر همدیگر تطبیق می کنیم. هرچند از لحاظ ساختاری ویژگی های مشترکی بین سه داستان مشاهده می شود ولی چند ویژگی اصلی مانند تسلیم مسالمت آمیز قدرت و تغییر دین یکی از شخصیت های اصلی، اسپینود، از موارد اختلاف بین داستان ها می باشد که قابل توجه است.
کلمات کلیدی: شاهنامه, فردوسی, پراپ, ریخت شناسی, زال و رودابه, ساختار افقی قصّه, ساختار عمودی قصّه
دریافت مقاله: ریخت شناسی داستان زال و رودابه، بهرام گور واسپینود، گشتاسب و کتایون