نام مکان جغرافیایی در شاهنامه : رود برک یا پرک
نام فعلی مکان جغرافیایی : چرچک در جنوب تاشکند
نام های دیگر مکان جغرافیایی در شاهنامه:
شرح مکان جغرافیایی:
رود برک / پرک: این رود که نام اصلی اش پرک بوده در اغلب تصحیح های شاهنامه به صورت رود برک ضبط شده است چون این رود از کوه های جدغل در شمال شرق چاچ به سوی سیر دریا جاری میشده اعراب آن را رود جدغل میخوانده اند و ترکان چرچک که اینک چرچیک یا چرچیق خوانده می شود و از کنار شهر تا شکنت می گذرد و به سیردریا یا سیحون (گل زریون) می ریزد. چون این رود شاهرگ حیاتی ولایت چاچ و مانع دفاعی آن در برابر سرزمین ترکان بوده در شاهنامه چندین بار از آن به صورت رود برک یا برگ نام برده شده است. اولین بار در پادشاهی پیروز یزدگرد دوم آمده است که وی لشکر به ترکستان کشید و چون مناری را که پیش تر بهرام گور برای تعیین مرز ایران و دیار ترکان برآورده بود پست و ناپیدا دید درصدد برآمد دوردست تر از آن یعنی در کنار رود برک چنان مناری بسازد و از دیگران گواهی یا چک بگیرد که این همان منار ساخته بهرام و مرز دو کشور است
چنین گفت یکسر به گردنکشان که پیش برک بر برین هم نشان
مناره برآرم به شمشیر و گنج ز هیتال تا کس نباشد به رنج
چو باشد مناره به پیش برک بزرگان به پیش من آرند چک
بگویم که این کرد بهرام گور به مردی و دانایی و فرو زور
چون نوشیروان علیه خاقان لشکر کشید و تا گرگان پیش رفت بزرگان ترکستان به جانبداری از وی برخاستند و پیغام فرستادند که در زمان خاقان
ز چاچ و برگ تا سمرقند و سغد بسی بود ویران و آرام جغد
بالاخره در زمان پادشاهی هرمزد نوشین روان چون بهرام چوبینه به جنگ ساوه شاه رفت و او را شکست داد هرمزد پس از تشویق او
ز هیتال تا پیش رود برک به بهرام بخشید و بنبشت چک
و دیگر از برگ و رود آن در شاهنامه خبری نیست. مؤلف حدود العالم این رود را پرک خوانده و در معرفی آن نوشته است: «از پشت کوه خلخ بگشاید و به ناحیت جنوب فرورود و بر حدود چاچ بگذرد و میان بناکت و دیوار قلاس به رود اوزگند افتد». غرض از رود اوزگند همان سیردریا یا سیحون گل زریون است که چون از شهر اوزگند سرچشمه میگرفته بدین نام هم خوانده میشده است.
بناکت هم از شهرهای مهم ولایت ایلاق در شرق چاچ بوده که در محل اتصال رود آهنگران یا ایگرن به سیر دریا قرار داشته است. چاچ مینورسکی دربارۀ کل گزارش حدود العالم نوشته است: پرک که اکنون چرچک نامیده میشود در جنوب تاشکند میافتد کوه های خلوخ (خلخ) که در اینجا ذکر شد عبارت از تپه هایی است که نارین همان آهنگران را از مخزن آب چرچک (یعنی) چتکل، جدغل عربی جدا میکند. دیوار قلاس در طرف شمال چرچک و برای نگهبانی در مقابل ترکان ساخته شده بود.
ضمن آن که چاچ را همان دره رود پرک یا چرچیک دانسته یادآور شده که رود پرک دو سرچشمه داشته یکی از کوههای بسکام و آن دیگر از ناحیه جدغل جاری میشده است همچنین توضیح داده که پس از حاشیه مزروع شمالی سمت راست رود پرک عبدالله حمید بن قحطبه طایی طوسی که پنج ماه بعد از مرگ پدرش (۱۵۹) (ق) والی خراسان شده بود دیواری دفاعی در آغاز صحرای قلاس کشید که از کوه سابلغ یا سایلغ تا سیر دریا امتداد داشت و اکنون هم خرابه های آن مشهود است. یک فرسخ پس از این دیوار هم خندقی به موازات آن از کوه تا سیر دریا حفر شده بود تا مانع هجوم ترکان به چاچ اصطخری این رود را برک خوانده است.