عنوان: رخش یا دخش؟ (بررسی صورت نگاشت یک لغت در نسخه های شاهنامه)
نویسنده: سجاد آیدنلو
سابقه شغلی یا تحصیلی نویسنده: دانشیار دانشگاه پیام نور ارومیه
تاریخ نگارش: تابستان ۱۳۹۲ هجری شمسی
منبع: پژوهشنامۀ ادب حماسی، سال نهم، شمارۀ پانزدهم، بهار و تابستان ۱۳۹۲، صحفۀ ۱۱-۲۹
چکیده مقاله:
در این مقاله کوشش شده است تا مبتنی بر رویکردی تحلیلی – مقایسه ای اختلاف صورت نگاشته های دو واژۀ «رخش» و «دخش» در فعل مرکب «رخش / دخش کردن به معنای «تیره و سیاه کردن» در چهار بیت شاهنامۀ فردوسی واکاوی، مقایسه و شرح شود. بنابراین، در مسیر شرح و پردازش مباحث نوشتار، به بررسی جایگاه صرفی و معنایی این واژگان، در چارچوب رویکرد مقایسه ای به نسخه های مورد بررسی شاهنامه پرداخته ایم. نتایج پژوهش از جمله گویای آن است که «رخش» و «رخش کردن» در فرهنگ ها و متون فارسی به معنای «سیاه و تیره کردن» دیده نمی شود و اشتقاق واژه نیز دقیقاً متضادّ این معناست، امّا ریشه شناسی های پیشنهاد شده برای «دخش» معنای «سیاهی» را برای آن تأیید می کند.
کلمات کلیدی: شاهنامه, فردوسی, رخش, دخش, تصحیح, واژه‌شناسی, فرهنگ جهانگیری
دریافت مقاله: WikiShahnameh-Maghalat-00-01-16-04