دستنویس موزۀ فریتس ویلیام در کمبریج
عنوان: دستنویس موزۀ فریتس ویلیام در کمبریج
نشانی: به نشان Ms. 22-1948
تاریخ نگارش: بی تاریخ از اواخر نیمۀ نخستین سدۀ‌نهم هجری قمری- نیمۀ نخستین سدۀ پانزدهم میلادی
خط نویس: ناشناس
محل نگارش: نامعلوم
تعداد صفحات : ناقص ۳۰ برگ
تعداد نگاره ها: ۲۵ مجلس
چینش صفحه‌ها: درچهار ستون و ۲۳ سطر جدول‌بندی شده
نوع خط: خـط نـستعلیق،
اندازه: مشخص نشده
توضیحات اثر:
این دستنویس تنها پیرامون ۳۰ برگ از شاهنامه را در بر دارد و بیشتر صفحات آن مصّور با تزیین شده اند و گویا ابلهی سودجو تصاویر و صفحات تزیین شدۀ کتاب را درآورده و بقیه را دور ریخته است و به سخن دیگر این دستنویس نیز دچار سرنوشت دستنویس معروف دموت شده است. از صفحات مانده چند صفحه مربوط به مقدمۀ منثور است که با افسانۀ محمود و فردوسی آغاز می گردد، ولی دو صفحه از مقدمۀ کهن را نیز دارد. صفحۀ نخستین کتاب دارای سرلوحه است با کتیبه ای به خط کوفی: «بسم الله….» (؟) دو صفحۀ نخستین متن اصلی دارای چهار لوح و حاشیه سازی است و در کتیبۀ لوحه های بالا و پایین صفحات به خط کوفی آمده است:
[آفرین بر روان] فردوسی آن سخن آفرین فرخنده
[اونه استاد بود و ماشاگرد] او خداوند بود و ما بنده
بخشی که میان چنگک گذاشته شده است در اصل پاک شده است و یک نفر به تقلید خط کوفی چیزی به جای آن نقاشی کرده است. دو صفحۀ نخستین متن اصلی در دو ستون و ده سطر و صفحات دیگر در چهار ستون و ۲۳ سطر جدول بندی شده اند. هر صفحه بدون تصویر و سرنویس دارای ۴۶ بیت است، ولی در برخی صفحات بیت هایی را هم چلیپا نوشته اند. در این دستنویس، متن شاهنامه به دو بخش تقسیم شده است. بخش نخستین تا پایان پادشاهی کیخسرو، در صفحۀ آخر این بخش فقط چهار بیت در میانۀ صفحه در دو ستون آمده است و بقیۀ صفحه را تزیین کرده اند. در زیر ابیات آمده است: «تمام شد نصف اول از شاهنامه از گفتار فردوسی». صفحۀ نخستین بخش دوم، یعنی آغاز پادشاهی لهراسپ، دارای سرلوحه است با عنوان: «نصف ثانی من کتاب شاهنامه».