نام شخصیت: حسین بن محمد معمار
سال تولد شخصیت: ۱۲۸۵
محل تولد شخصیت: تهران کوچه قلمستان نزدیک باغ و حمام حاج عبدالصمد
تاریخ درگذشت شخصیت : ۲۴ شهریور ۱۳۸۳
آرامگاه شخصیت: تهران قرائت خانه و مقبره خانوادگی استاد لرزاده مسجد افضلیه شهرری
تبار شخصیت: پدر ایشان محمد لرزاده از معماران دوره قاجار بود
ملیت شخصیت: ایران
لقب شخصیت: لرزاده معمار
شغل شخصیت: معمار
وابستگان :
پدر شخصیت: محمد لرزاده
آثار و فعالیت ها :
تالیفهای شخصیت:
- احیای هنرهای از یاد رفته در دو مجلد که شامل آموزش اصول اربعه معماری سنتی است.
- نغمه لرزاده شامل اشعار
- صد امید مجموعه اشعار لرزاده در زمان جنگ و انقلاب.
- ماجرای معماری سنتی ایران در خاطرات استاد حسین لرزاده، از انقلاب تا انقلاب
آثار شخصیت:
مقبره فردوسی:که لرزاده هم طراحی و هم ساخت آن را بر عهده داشته. این مقبره نخست توسط آندره گدار پایه ریزی شده و تا پله دوم نیز اجرا گردیده بود. طرحی که وی در نظر گرفته بود هرمی چون اهرام مصر بوده‌است. این طرح مورد قبول ذکاءالملک فروغی رئیس انجمن آثار ملی قرار نگرفت و قرار شد یک معمار ایرانی با طرحی ملی آن را تکمیل کند. حسین لرزاده مأمور طراحی و ساخت مقبره حکیم فردوسی شد و طی هجده ماه طرح را اجرا و کار را تا جشن هزاره فردوسی به اتمام رساند. از آنجا که فردوسی شاعری شیعه مذهب است، لرزاده در بالای قبر یک چهار کاسه به نشانه ارکان اربعه شیعه اجرا کرده بود که بعدها در تعمیرات بقعه این بخش از کار تخریب شد. در دهه ۳۰ شمسی هوشنگ سیحون این بنا را استحکام داد.
حسین لرزاده ۸۴۳ مسجد را طراحی و بعضاً اجرا یا نظارت کرده است که ازآن جمله عبارتند از:
- مسجد لرزاده، خیابان لرزاده، خیابان خراسان
- مسجد سلمان، خیابان شهباز، خیابان غیاثی
- مسجد سجاد، خیابان جمهوری
- مسجد اعظم (قم)، خیابان موزه
- مسجد مهدیه، خیابان ری
- مسجد امام حسین، خیابان امام حسین
- مسجد فخریه، خیابان امیریه
- مسجد زعیم، خیابان منیریه
- مسجد فرازنده، خیابان شوش
- مسجد سپهسالار، خیابان بهارستان
- مسجد انبار گندم، خیابان ری
- مسجد سنگی، خیابان ری (تخریب شده)
- مسجد عمار، خیابان سپاه
شبستان زمستانی مسجد سپهسالار تهران اثر حسین لرزاده
- سردر دارالفنون
سر در بانک شاهی (بانک تجارت کنونی) در میدان توپخانه که نخستین کار مستقل لرزاده بوده‌است. این کار به درخواست کهل (مسئول انگلیسی بانک) جهت طراحی سردری ایرانی برای این بانک صورت گرفت.
- بیمارستان واقع در خیابان فلسطین که امروز به نام انقلاب خوانده می‌شود.
- گنبد کاخ مرمر
کاسه‌سازی یا «شمسه زیاد»: می‌توان کاسه‌سازی یا شمسه زیاد را امضای لرزاده بر آثارش دانست. در مساجد امام حسین (ع)، انبار گندم، مساجد تخریب شده سنگی، سلمان، عمار، فخریه، سجاد و پیش ورودی گنبدخانه سپهسالار که در آنجا یک نه کاسه مادر و بچه ظریف طراحی و اجرا کرده‌است.
- مسجد جامع شهرستان بهبهان.
کاسه‌سازی اثر حسین لرزاده
جایزه ها:
- مدال فردوسی در سال ۱۳۱۳ شمسی به مناسبت جشن هزاره فردوسی برای طراحی و ساخت ساختمان مقبره حکیم توس
- مدال و نشان لیاقت علمی از نوع درجه سوم برای لیاقت او در معماری در سال ۱۳۱۹ شمسی
- مدال درجه اول همایون در سال ۱۳۲۹ شمسی
- مدال درجه پنجم همایون برای معماری کاخ‌ها در سال ۱۳۳۱
- نشان درجه پنجم تاج برای معماری کاخ‌ها در سال ۱۳۳۸
- نشان درجه چهارم همایون به خاطر کارشناسی و تصدی ساختمان‌های کاخ‌ها در سال ۱۳۴۶
- مدال یادبود به خاطر مشاوره عالی ساختمانی در سازمان کل فنی و خدمات اجتماعی
- دریافت درجه کارشناس آستانه مقدس حسینی (کربلا) در رمضان ۱۳۸۴ قمری به سبب تعمیر آستانه حرم حسین بن علی و تجدید بنای ایوان بزرگ
- دریافت نشان خادم برگزیده قرآن کریم از سوی رئیس جمهور در دهمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم، تهران، آبان ۱۳۸۱ شمسی
- نشان فرهنگستان هنر جهوری اسلامی ایران به عنوان منتخب فرهنگستان در بزرگداشت نام‌آوران سال ۱۳۸۱ شمسی
شاگردان:
از شاگردان استاد لرزاده ، که در طول عمر پر برکت خود بسیاری را تعلیم و تعلم نمودند می توان به معمار بزرگ حاج عبدالرحیم شاملو و سید محمد بهشتی اشاره نمود.
از آثار معمار حاج عبدالرحیم شاملو می توان به برج های دوقلوی فرمان واقع در فرمانیه سال ساخت ۱۳۷۲ (جزو اولین برج‌های بلند تهران که بعد از انقلاب ساخته شده) و همین طور برج نگین واقع در سه راه کامرانیه (۱۳۷۵) اشاره کرد.
توضیحات شخصیت:
لرزاده در سن هفت سالگی به مکتبخانه «میرزا حسن» در نزدیکی چهارراه حاج رضا خیابان بلورسازی رفت. پدرش، محمد لرزاده، که از معماران دوره قاجار بود، او را به مدرسه‌ای در کوچه پشت گذر مهدیخان فرستاد که در آنجا هندسه و حساب و رسم فنی و نقاشی را در سطح عالی طی کند. پس از دوران ابتدایی، چند سالی به دبیرستان سلطانی واقع در پل امیربهادر فرستاده شد. از آنجا که این مدرسه، رشته فنی مورد علاقه‌اش را نداشت، مدرسه را ترک و به شعبه مجسمه‌سازی مدرسه «کمال الملک» فرستاده شد. پس از یکسال و نیم که قالبگیری و قالب‌سازی آموخت، به دلیل شبهه حرمت این شغل، او را نزد «سیدمحمد تقی نقاش‌باشی» که کار تابلوسازی می‌کرد، فرستادند. اما از طرف دیگر، پدرش او را به کارهای فنی و رشته‌های معماری نیز وا می‌داشت و در جلسات شبانه که معماران برای آموختن رموز معماری در خانه ایشان جمع بودند، لرزاده را نیز در کار آن‌ها شرکت می‌داد. او نیز نمونه‌ها را با گچ و مقوا اسکلت (اصطلاحی که قبلاً به آن ماکت‌سازی می‌گفتند) می‌کرد و به‌طور عملی معماری را فرا می‌گرفت.
پس از مرگ پدر در سال ۱۳۰۵، به دعوت «جعفرخان کاشانی» که مشغول ساختن عمارت سنگی تپه علیخان در سعدآباد بود به آنجا رفت و مشغول به کار نقاشی در یکی از اتاق‌های این عمارت شد. نخستین کار مستقل لرزاده را می‌توان سردر بانک شاهی (بانک تجارت فعلی) واقع در میدان توپخانه تهران دانست.
لرزاده در طول عمر هنری نزدیک به یک قرن خود، مساجد متعددی را طراحی و اجرا کرد که در رأس آن مسجد اعظم (قم) به دعوت مستقیم آیت‌الله بروجردی قرار دارد. همچنین بنا به مأموریتی که آیت‌الله بروجردی به وی محول کرد، مأمور تعمیر و پاره‌ای تغییرات در حرم حسین بن علی در کربلا شد که طی حکمی از طرف آیت‌الله شهرستانی تولیت وقت آن حرم در عراق به او لقب «معمار آستانه مقدسه حضرت اباعبدالله الحسین (ع)» دادند.
حسین لرزاده در روز سه شنبه ۲۴ شهریور ۱۳۸۳ در سن ۹۸ سالگی درگذشت. او را در مقبره خانوادگی‌اش که خود ساخته بود دفن کردند.
لینک های مرتبط: