عنوان: بررسی عملکرد فردوسی در کلمه سازی صفات با پیشوندها در شاهنامه
نویسنده: اعظم قطبی زاده
سابقه شغلی یا تحصیلی نویسنده: دنش آموختۀ دورۀ دکتری زبان شناسی دانشگاه ملی تاجیکستان
تاریخ نگارش: بهار ۱۳۹۵ هجری شمسی
منبع: پژوهشنامۀ ادب حماسی، سال دوازدهمف شماره بیست و یکم، بهار و تابستان ۱۳۹۵، صفحه ۱۸۳-۱۹۹
چکیده مقاله:
موضوع واژه سازی از طریق پیشوندها و پسوندها تاریخی طولانی دارد، زیرا می توان با افزودن آن ها در ساخت واژه های جدید برای بیان معنی ها و مفهوم های تازه بهره گرفت و بدین گونه هزاران واژه نو با معانی تازه ایجاد کرد. فردوسی و اثر بلند پایه اش، شاهنامه، از شهرت لّی و بین المللی برخوردار و نام این دو، همواره با زبان شیرین فارسی آمیخته و هم راه بوده است. فردوسی و شاهنامه تاکنون از جنبه های گوناگون بررسی شده است، امّا نگارنده در این پژوهش، دیدی زبان شناسانه در سطح واژگان صفات و ساختار آن ها و چگونگی بهره گیری از امکانات واژه سازی زبان فارسی در شاهنامه دارد. این که آیا فردوسی در کلمه سازی صفت تا چه اندازه با پیشوندها و پسوندهای صفت ساز آشنایی داشته و از آن ها بهره گرفته است، نیاز به پژوهشی دقیق در شاهنامه دارد. در این پژوهش از روش اسنادی کتاب خانه ای و آماری بهره گرفته شده است و نتایج بدست آمده حاصل دو سال پژوهش بر روی تمامی صفت های ساخته شده در شاهنامه است. در پایان به این نتیجه خواهیم رسید که فردوسی شناختی خوب از پیشوندهای صفت ساز دارد و با بهره گرفتن از آن دانش صفت های بسیار در معنی های گوناگون ساخته است و بی دلیل نیست که این کتاب به عنوان یکی از گنجینه های لغت در زبان فارسی شناخته می شود.
کلمات کلیدی: پیشوند, صفت, اسم خاص, اسم معنی, ترکیب وصفی
دریافت مقاله:بررسی عملکرد فردوسی در کلمه سازی صفات با پیشوندها در شاهنامه