نام مکان جغرافیایی در شاهنامه : بدخشان
نام فعلی مکان جغرافیایی : بدخشان
نام های دیگر مکان جغرافیایی در شاهنامه:
شرح مکان جغرافیایی:
بدخشان سرزمینی تاریخی و کوهستانی در دو ساحل ابتدای رود جیحون مشهور به دریای پنج است نام بدخشان برگرفته از عنوان بیدخش ( در زبان پهلوی به معنای وزیر بزرگ) در عهد اشکانی و ساسانی است . مقام بیدخش که نامش در کتیبه های ساسانی و متون پهلوی نیز آمده است جانشین موقت پادشاه و نایب السلطنۀ کشور بود و در مواقع بحرانی همچون جنگ ها کشور را به نیابت پادشاه اداره می کرد.
منطقه بدخشان اکنون بخشی از آن در کشور تاجیکستان واقع شده و بخش دیگر در کشور افغانستان. بدخشان تاجیکستان که ولایت و جمهوری ای خودمختار است گوشۀ جنوب شرقی آن کشور را تشکیل میدهد و شهر مرکزی اش خاروغ نام دارد. بدخشان افغانستان هم شامل ولایتی با همین نام با مرکزیت شهر فیض آباد است
بدخشان از قدیم به داشتن معادن سنگ های قیمتی شهرت داشته و حدود العالم از معادن سیم و زر و بیجاده و لاجور در آنجا نوشته است و هنوز سنگهای معدنی بدخشان خصوصاً لعلش، شهرت دارد.
از بدخشان تنها یک بار در شاهنامه بعنوان محل نبرد ایران و توران یاد شده است. در داستان یازده یا دوازده ،رخ وقتی پیران ویسه به گودرز نامه می نویسد و از سر ضعف پیشنهاد تعیین مرزهای ایران و توران را می کند آمده است
دگر مولتان آید و بدخشان همین است ازین پادشاهی نشان
به رغم کم رنگ بودن نام بدخشان در شاهنامه این ولایت با نگین های عقیقش شهرتی ویژه داشته و به این ویژگی چند بار در شاهنامه اشاره شده است، از جمله در بیت های زیر:
شود روز چون چشمه رخشان شود زمین چون نگین بدخشان شود
برآید رخ کوه رخشان کند زمین چون نگین بدخشان کند
یک بار هم رخ خندان بهرام به نگین بدخشان تشبیه شده است