عنوان: اسطوره اژدهاکشی و طرح آن در شاهنامه
نویسندگان: تیمور مالمیر / فردین حسین‌پناهی
سابقه شغلی یا تحصیلی نویسندگان: دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان / دانشجوی دکتری زیان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان
تاریخ نگارش: زمستان ۱۳۹۰ هجری شمسی
منبع: مجلۀ بوستان ادب دانشگاه شیراز، سال چهارم، شمارۀ چهارم، زمستان ۱۳۹۱
چکیده مقاله:
شاهنامه اثری است حماسی، متشکل از عناصر اسطوره ای و تاریخی که در قالب روایت داستانی بیان شده است. آمیختگی اسطوره و تاریخ در شاهنامه، و تحول و دگرگونی داستان های آن تا زمان منظوم شدن به دست فردوسی، پیچیدگی خاصّی به ساختار داستان های آن، داده است، چنان که ما احساس می کنیم با مجموعه ای از داستان هایی متعدد و متنوع روبرو هستیم. اما در پس این تکثرها و تنوع‌های رو ساختی، ژرف ساخت های مشترکی را می توان استخراج کرد. اسطورهی اژدهاکشی با گسترۀ جهانی اش، یکی از معدود ژرف ساخت های موجود در ساختار داستان های شاهنامه است. در این مقاله، با بررسی شاهنامه فردوسی هفده داستان با ژرف ساخت اژدهاکشی استخراج شده است. پس از بررسی ساختار روایی داستان ها، با استفاده از ساختارگرایی استروس، اسطوره- واج‌های تشکیل دهنده ی ساختار داستان ها را استخراج کرده ایم. یافته های این پژوهش نشان می دهد اسطورهی اژدهاکشی در زرق ساخت برخی داستان های به ظاهر بی ارتباط با این اسطوره نیز وجود دارد؛ چون ژرف ساخت همه ی داستان ها مبتنی بر تقابل باروری طبیعت با سترونی است.
کلمات کلیدی: شاهنامه, فردوسی, اسطوره اژدهاکشی, تقابل‌های دوگانه, ژرف‌ساخت
دریافت مقاله: اسطوره اژدهاکشی و طرح آن در شاهنامه