نام مکان جغرافیایی در شاهنامه : آوازه
نام فعلی مکان جغرافیایی : در کنار شهر بیکند در ترکمنستان
نام های دیگر مکان جغرافیایی در شاهنامه: دژ آوازه
شرح مکان جغرافیایی:
آوازه نام دژی بوده است از آن پرموده پسر ساوه شاه ترک که بهرام چوبینه در زمان پادشاهی هرمزد نوشیروان آن را فتح کرد و گنجها و ذخایرش را به تصرف درآورد و نزد شاه ایران فرستاد. چون نام «آوازه» را اغلب ناسخان شاهنامه «صفت» پنداشته اند در آن دخل و تصرف کرده اند حال آن که این لغت سغدی و به معنی برکه و آبگیر است.
دزی داشت پرموده آوازه نام کزان در بدی ایمن و شادکام
کهن کار چون بر دلش تازه شد از آن جایگه سوی آوازه شد
همه گنج ها اندر آوازه بود کجا نام او در جهان تازه بود
در بدو آمر دقیقاً معلوم نیست که دژ آوازه کجا بوده است اما مسلماً در آن سوی رود جیحون ورارود (ماوراء النهر) یا توران زمین قرار داشته است. چون پرموده پس از شنیدن خبر کشته شدن پدرش ساوه شاه به دست بهرام چوبینه از خرگاه پدرش به نزدیکی جیحون لشکر میکشد و گنج هایش را در دژ آوازه می نهد و بعد از جیحون عبور میکند و در دو منزلی بلخ آمادۀ جنگ با بهرام میشود.
در نتیجه، آوازه باید جایی در نزدیکیهای ساحل راست جیحون بوده باشد مؤلف حدود العالم در نیمه دوم سده چهارم تالاب و دریاچۀ راکد انتهای رود زرافشان را که پس از آبیاری سمرقند و بخارا در اطراف بیکند فرومی خسبد آوازه خوانده و نوشته است: و دیگر رود بخار است… و بر حدود سروشنه و سمرقند و سعد بگذرد و اندر میان بخارا بگذرد و بعضی از او به کشت و برز آنجا را به کار شود و بعضی به آوازۀ بیکند (پایکند) افتد.
در معرفی آوازۀ بیکند هم مینویسد: «و اما آبهایی که آن را بطیحه خوانند آن بسیار است ولکن آنچه مشهور است نه بطیحه است… یکی بطیحۀ کوفه است… و هفتم بطیحه ،بخارا او را آوازه بیکند خوانند اندر بیابان است. در شاهنامۀ تصحیح ژول مول نیز نام این دژ آوازه ضبط شده و مارکوارت هم نوشته است که دژ آوازه در شمال جیحون بوده و همان آوازۀ بیکند مندرج در حدود العالم است. ثعالبی مرغنی هم در غرر السیر متن عربی یادآور شده که پرموده پس از کشته شدن پدرش خود را به در بیکند افکند.
در نتیجه با اطمینان میتوان گفت که در آوازه میان یا کناره دریاچه و بطیحه (آوازه) مجاور بیکند قرار داشته است (دریاچه قره کول یا دریاچۀ سیاه). خصوصاً این اطمینان بدین سبب بیشتر می شود که بیکند زمانی یکی از پایگاههای ارجاسب بوده چنان که در داستان پرموده هم اشاره ای به گنجهای ارجاسب در دژ آوازه شده است.