نام مکان جغرافیایی در شاهنامه : آذرآبادگان
نام فعلی مکان جغرافیایی : منطقه آذربایجان امروزی
نام های دیگر مکان جغرافیایی در شاهنامه:
شرح مکان جغرافیایی:
آذرآبادگان: همان آذربایجان در شمال غربی ایران است. که اکنون شامل شامل سه استان اردبیل، آذربایجان شرقی با مرکزیت شهر تبریز و آذربایجان غربی با مرکزیت شهر ارومیه (ارمینیه) در شمال غرب کشور ایران واقع است. جمهوری آذربایجان هم جزء الران (الانان) بوده است. این نام در زبان پهلوی آتورپاتکان به معنای نگهبان آتش بوده است. نامی برگرفته از آتروپات ساتراپ ماد در اواخر عهد هخامنشی که در مقابل اسکندر مقاومت کرد و توسط اسکندر هم به ساتراپی همان منطقه منصوب شد.
طبق متن پهلوی شهرستان های ایرانشهر آذربایجان را ایران گشسب ساخت که سپاهبد آنجابود. گویا این گزارش هم اشاره به هما آتروپات ساتراپ ماد دارد که خاندان وی در عهد سلوکی فرمانروای آذربایجان بودند.
این نام را اولین بار در آغاز داستان کیخسرو و هنگامی می بینیم که وی برای نیایش در آتشکده آذرگشسب بدان ولایت رفته است:
چنین تا در آذر آبادگان بشد با بزرگان و آزادگان
همی باده خورد و همی تاخت اسپ بیامد سوی خان آذرگشسپ
بار دوم در داستان جنگ بزرگ، که کیخسرو به تعقیب افراسیاب می پردازد و به آذرگشسب می رود، در یک بیت آمده است:
به یک ماه در آذرآبادگان ببودند شاهان و آزادگان
از آن پس در داستان های بهرام گور(در دو بیت)، نوشیروان (در سه بیت)، خسروپرویز(در دوبیت) و یزدگرد سوم (یک بیت) از این دیار، با مرکزیت اردبیل، نام برده شده است.