چو خورشید شیرین به پیش اندرون – خرامان به بالای سیمین ستون
نام : شیرین
نام دیگر شیرین : سیرا(sira)
محل تولد شیرین : ارمنستان
محل مرگ شیرین : کاخ شیرین در قصر شیرین بر اثر خودکشی
دوره شاهنامه ای پیشین : تاریخی
دوره شاهنامه ای جدید : ساسانیان
وابستگان :
همسر شیرین : خسروپرویز
فرزندان شیرین : مردانشاه، شهریار، نستور، فرود
توضیحات شخصیت :
شیرین از شهبانوان پرنفوذ ساسانی و از معشوقه‌های مشهور و کامروای ادب فارسی است. او محبوب‌ترین همسر خسرو پرویز شاهنشاه مقتدر ساسانی بوده‌است. شیرین را شهبانویی ایرانی ارمنی‌الاصل دانسته‌اند که خسروپرویز دلباخته او شد بر اساس نوشته‌ها، سخت زیبا و مورد مهر و پرستش خسرو پرویز بود. سبئوس از او با عنوان شهبانوی بزرگ یاد کرده است.
بنا به منابع، شیرین در ابتدای پادشاهی خسرو با وی ازدواج کرد و با اینکه مقامی پایین‌تر از شاهدخت مریم دختر موریس امپراتور روم که همسر نخست خسرو بود داشت اما از جهت علاقه وافری که خسرو به وی ابراز می‌کرد نفوذش در خسرو بی‌اندازه بود.
ثعالبی گوید:خسرو در ایام ولیعهدی به عشق شیرین گرفتار بود و با او رابطه داشت تا آنکه به آشوب بهرام چوبین گرفتار گشت و مدتی شیرین را از یاد برد اما بعد از اینکه تخت شاهی را پس گرفت وی را بلافاصله به زنی گرفت و همه جان و دل به او سپرد و او را چون مردمک چشم عزیز می‌داشت؛ بزرگان را این ازدواج ناخشنود آمد چرا که عقیده داشتند شیرین که دوشیزه و باکره بود خود را بدون نکاح در اختیار خسرو نهاده بود و با او عشق می‌باخت و چنین زنی در خور شان ازدواج با پادشاه نیست اما خسرو گفت که او بخاطر من بدنام گشته و حالا که با ما ازدواج کرده چون جام زرینی پاک و پاکیزه گشته است و بزرگان سخن وی را تأیید کردند
فردوسی نیز این سخنان را در شاهنامه به زیبایی تمام به نظم درآورده است. شیرین مادر ۴ یا ۵ تن از پسران خسروپرویز به نام‌های شهریار، مردانشاه، نستور، فرود و احتمالاً فرخزاد خسرو پنجم و مادربزرگ یزدگرد سوم بود؛ همچنین آمده‌است که شیرین در ابتدا باردار نمی‌شد. پزشکی رومی بنام گابریل رئیس پزشکان دربار خسرو پرویز، موفق به درمان او شده و شیرین فرزندی یافت که او را مردانشاه نامیدند و سپس فرزندان دیگری زایید. از آن پس مرتبه و مقام گابریل، در نزد خسرو، بسیار بالاتر رفت. گابریل، ابتدا کیش نسطوری داشت و سپس مسیحی یعقوبی شده و بشدت از این فرقه حمایت می‌کرد. شیرین نیز تابع عقیده یعقوبی شد و این فرقه در دربار بجای فرقه نسطوری تسلط پیدا کرد
لیست اشعار :