دستنویس کتابخانه ملی فلورانس
عنوان : دستنویس کتابخانه ملی فلورانس
نشانی : به نشان Ms.C1.II I.24
تاریخ نگارش : سی‌ام محرم ۶۱۴ هجری قمری – ۹ مه ۱۲۱۷ میلادی
خط نویس : ناشناس
محل نگارش : نامعلوم
تعداد صفحات : ۲۶۵ برگ،
تعداد نگاره ها : بدون تصویر
چینش صفحه‌ها : در چهار ستون جدول‌بندی شده
نوع خط : خـط نسخ،
اندازه : ۳۲×۴۸ سانتیمتر
توضیحات اثر:
این دستنویس با مقدمۀ منثور آغاز می‌گردد. ولی صفحه های نخستین آنکه شاید حاوی مقدمۀ کهن بوده افتاده است و تنها سه صفحه از اواخر آن که افسانۀ محمود و فردوسی است مانده است. پایان مقدمه نیز افتاده است و از این رو، هجونامه و فهرست مطالب کتاب را هم ندارد. متن ناقص مقدمه چنین آغاز می‌گردد:« کی بودی بدیهه انج از وی در خواستندی درحال بگفتی…». صفحات متن اصلی در چهارستون جدول‌بندی شده اند و بیشتر صفحه‌های یک یا دو لوح دارند که در آنها عباراتی به عربی و خط کوفی آمده است، ولی عبارت لوح نخستین آغاز متن اصلی به فارسی است و آن چنین است:« به ام ایزد بخشایندۀ بخشایشگر». شمار بیت‌های صفحه‌ها متفاوت است. هر صفحه بدول لوح و سرنویس دارای ۵۴ بیت و اگر یک لوح داشته باشد ۴۶ بیت و اگر دو لوح داشته باشد ۳۸ بیت و اگر دو لوح و یک یا چند سرنویس داشته باشد از ۳۸ بیت هم کمتر می‌گردد. در بالای بیت‌ها گاه در معنی و ترجمۀ واژه‌ها چیزی به ترکی عثمانی نوشته‌اند. این دستنویس تنها شامل نیمۀ نخستین شاهنامه یعنی تا پایان پادشاهی کیخسرو است و صفحۀ آخر آن چنین ختم می‌گردد:
بر آن آفرین کافرین آفرید مکان و زمان و زمین آفرید
تمام شد مجلّد اوّل از شاهنامه بپیروزی و خرّمی روز سه‌شنبه سیئم ماه مبارک محرم سال ششصد و چهارده بحمدالله تعالی و حسن توفیقه و صلی الله علی خیر خلقه محمد و آله الطاهرین الطّیبین.
خواست از «سیئم» روز سی‌ام است و نه سوم. چون سوم را به صورت های سیم و سوم می نویسد و دیگر اینکه روز سوم محرم سال ۶۱۴ چهارشنبه می شود و نه سه‌شنبه. ولی سی‌ام محرم آن سال روز سه‌شنبه بوده است. این دستنویس در سده شانزدهم در زمان پاپ هشتم گرگور به رم و سپس در سدۀ هفدهم به فلورانس رفته و در آنجا چند صد سال با عنوان«از تفسیر قرآن پارسی» ناشناس مانده بود تا آنکه به همت پرفسور پیه‌مونتزه کشف گردید. هم ایشان درمقاله‌ای این دستنویس را به تفضیل معرفی کرده اند. بر طبق شمارش ایشان، این دستنویس دارای ۲۱۹۴۷ بیت است که همین مقدار در چاپ اول مسکو ۲۲۶۴۷ بیت و چاپ فلورانس و بروخیم ۲۵۰۵۸ بیت است.