تحلیل روان کاوانه شخصیت سودابه و رودابه (یگانه های دوسویه شاهنامه)

عنوان: تحلیل روان کاوانه شخصیت سودابه و رودابه (یگانه های دوسویه شاهنامه)

نویسندگان: اشرف خسروی / دکتر اسحاق طغیانی

سابقه شغلی یا تحصیلی نویسندگان: دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان / دانشیار دانشگاه اصفهان

تاریخ نگارش: پائیز ۱۳۸۹ هجری شمسی

منبع: فصلنامۀ علمی-پژوهشی کاوش‌نامه سال یازدهم، شمارۀ بیست و یک، ۱۳۸۹

چکیده مقاله:

شاهنامه اثر ارزشمند ملی و محصول ناخودآگاه جمعی اقوام ایرانی و از نوع حماسه است و داستان های آن بویژه در بخش های اسطوره‌ای و حماسی، می تواند نمادین و دارای معانی ژرف و عمیق باشد. یکی از زمینه هایی که می تواند بستر پژوهش شاهنامه باشد و آثار و نتایج مفیدی به دست دهد، بستر روان کاوی و روان شناسی است. بر اساس نظر کارل گوستاو یونگ، آنیما (وجود مادینه)، از مهمترین موضوعات نظریۀ روان شناسی تحلیلی شخصیت است که به صورت های دوگانه سازنده و ویرانگر نمود پیدا می کند. در شاهنامه داستان های غنایی عاشقانه ای وجود دارد که از این دیدگاه قابل بررسی اند. معشوقه های شاهنامه در کنار داشتن جلوه های غنایی می توانند نمود های دوگانه آنیما باشند که در ناخودآگاه جمعی قوم ایرانی وجود داشته و در اسطوره و پس از آن در حماسه پدیدار شده اند. سودابه و رودابه دو معشوقه مهم و اثرگذار شاهنامه اند که یکی آنیمای منفی و دیگری آنیمای مثبت ناخود آگاه است که در حماسه فردوسی نقش و کارکرد مهمی ایفا می کنند. این دوگانگی بیانگر این نکته است که آنیما در برخورد با خودآگاه می تواند مثبت و یا منفی باشد و نتایج ویرانگر و یا برعکس آفریننده آن به خودآگاه فرد بستگی دارد. اهمیت و نقش خودآگاه و در نتیجه اراده در ساختن فرد و جامعه در این تحلیل آشکار می شود. این مقاله به اختصار به بررسی و تحلیل این موضوع پرداخته است.

کلمات کلیدی: شاهنامه, فردوسی, نقد روان‌کاوی, داستان‌های غنایی, آنیما, سودابه, رودابه

دریافت مقاله: تحلیل روان کاوانه شخصیت سودابه و رودابه (یگانه های دوسویه شاهنامه)

قبلی «
بعدی »