نام مکان جغرافیایی در شاهنامه : بُلغار

نام فعلی مکان جغرافیایی: شهری در همسایگی روس و کیماک

نام های دیگر مکان جغرافیایی در شاهنامه:

شرح مکان جغرافیایی:

این نام در متن شاهنامه نیامده اما دو بار توسط نساخان به یکی از داستان ها الحاق شده است، لذا آقای دکتر خالقی در پانوشت به نقل هر دو مورد پرداخته و در فهرست «نام جای ها» هم آن را آورده است. در آغاز داستان سیاوش گوید مادر او را طوس و گیو و گودرز در یکی از بیشه های دشت دغوی در مرز توران یافتند و نزد کیکاووس بردند. چون شاه نژاد او را جویا شد، دختر گفت که از سوی مادر«نزاده»(خاتونی) و از سوی پدر«فریدونی» است و جدش گرسیوز، سپهدار خرگاه (حدود تخارستان در شرق بلخ) است؛

بدو گفت خسرو نژاد تو چیست؟           که چهرت همانند چهر پریست

  بگفتا  که   از   مام   خاتونیم             ز سوی     پدر    آفریدونیم

 نیایم   سپهدار   گرسیوز  است            بدان    مرز   خرگاه  او  مرکزست

پس از آخرین بیت فوق یکی از نسخه های خطی خالقی، بیت زیر را افزوده است:

شهنشاه بلغارهستم پدر                      به مادر هم از تخمه نامور

که بیتی نامناسب و بی ربط است، چون دشت دغوی در مرز ایران و توران آن زمان، یعنی حدود سرخس تا نزدیک هرات بوده(دشت دغوی، ایران) خرگاه هم در آن سوی بلخ قرار داشته که سپهدار آن گرسیوز بوده است. اما بلفار از سرزمین های غیرایرانی واقع در شمال دریای خزر و همسایه روس و کیماک بوده است، لذا آن دختر نمی تواند فرزند شهنشاه بلغار باشد.

این بیت الحاقی یک بار دیگر هم در همان نسخه خطی و پس از بیت ۵۹ همان داستان تکرار شده است.چون مادر سیاوش مثل خودش هویتی نیمه زمینی نیمه آسمانی دارد، آن ناسخ خواسته است نژاد وی را هرچه بیشتر چندگانه نشان دهد، بدین سبب پدرش را شاه بلغار می خواند، که الحاقی بودن آن کاملا مشهود است. نام بلغاریک بار دیگر هم در داستان خسروپرویز، پس از بیت ۱۳۸۱۶، در نسخه بدل ها آمده که باطل است.

قبلی «
بعدی »