نام مکان جغرافیایی در شاهنامه : آب
نام فعلی مکان جغرافیایی: رود جیحون
نام های دیگر مکان جغرافیایی در شاهنامه: دریای آب
شرح مکان جغرافیایی:
فردوسی گاه از جیحون با عنوان مطلق «آب» یاد می کند، خصوصا هنگامی که از صحنه های نبرد با عبور و مرور قهرمانان و لشکرها در خراسان سخن می گوید. حدود ۲۰ بار در شاهنامه از جیحون با عنوان «آب» یاد شده و عموما آب با افراسیاب هم قافیه شده است (۱۶ مرتبه). بعضی از این ابیات چنین است:
کس از ما نبیند جیحون به خواب وزایران نیایند ازین روی آب
بدین روزگار اندر افراسیاب پیامد به ایران و بگذاشت آب
کنون تا به جیحون سپاه من است جهان زیر فر کلاه من است
به سود است با لشکر افراسیاب سیاه و سپهبد بدان روی آب
به کشتی به یک روز بگذاشت آب بیامد بر بلخ و دل پر شتاب
دگر آنک بد گوهر افراسیاب زتوران بدان گونه بگذاشت آب
بیهقی نیز جیحون را عموما «آب» خوانده است .این سنت از دیرباز تا همین زمان ما نیز تداوم داشته، کما این که یکی از پنج استان کشور ترکمنستان لباب نام دارد که در اصل «لب آب» است، چون شامل خرده ولایات و شهرهایی است که در حاشیه رود جیحون، با مرکزیت شهر ترکمن آباد(چهارجوی، آموی پیشین) قرار دارند.
در شاهنامه از اغلب رودهای بزرگ دیگر، چون زرق، زره، گل زریون و نیل، هم به صورت «آب» نام برده شده است.